E-books ή έντυπα βιβλία; Το παλιό ή το καινούριο;
Είναι πια σχεδόν δεδομένο. Καθετί παλιό, καθετί άλλης εποχής, είναι σχεδόν καθαγιασμένο και δεν επιτρέπεται να το αγγίζουμε, να αμφισβητούμε τη γοητεία του και την κυριαρχία του μέσα στο χρόνο. Και κάθε μα κάθε γενιά υπερασπίζεται το δικό της «παλιό», αυτό που έχει κάνει φυλαχτό και ίσως έχει εξιδανικεύσει. Γι’ αυτό και οι ανθρώπινες σχέσεις, οι συμπεριφορές, οι ίδιοι οι άνθρωποι ήταν σύμφωνα με τα λεγόμενα των παππούδων μας, ίσως και των γονιών μας καλύτερα στο παρελθόν και σίγουρα πιο «αγνά» σύμφωνα με τα όσα διηγούνται. Αλλά και τα υλικά αγαθά όμως. Λένε οι παλιότεροι πως ήταν πιο γερά, πιο προσεγμένα, «ψεύτικα είναι αυτά τα καινούρια τα μηχανήματα, τι τα αγοράζετε» σου λένε αν σε δούνε να κρατάς στα χέρια σου κάποιο καινούριο γκατζετάκι.
Και με τα βιβλία τι γίνεται; Είναι μήπως κι αυτά μιας άλλης εποχής απομεινάρι, αξιοσέβαστα μόνο και μόνο για το βάρος των εκατοντάδων ετών ζωής τους; Μήπως πια δεν τα χρειαζόμαστε σε έντυπη μορφή παρά μόνο σε μια άυλη εκδοχή τους, αποθηκευμένα στη μνήμη κάποιας ηλεκτρονικής συσκευής; Ή ακόμη μήπως δεν τα χρειαζόμαστε καθόλου μιας και τις αναγνωστικές μας ανάγκες τις καλύπτουμε μ’ ένα σκρολάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Πολλά τα ερωτήματα και φυσικά απόλυτη απάντηση δεν υπάρχει.
Η επίκληση της μυρωδιάς των τυπωμένων βιβλίων, του ιδιαίτερου αυτού αρώματος του χαρτιού ως έναν από τους αποτρεπτικούς παράγοντες χρήσης των ηλεκτρονικών βιβλίων μάλλον ανήκει τελικά στην «παρελθοντολαγνία» ή απλά στα προσωπικά γούστα και τις οσφρητικές προτιμήσεις του καθενός. Αντικειμενικά, μια μυρωδιά δε μπορεί να θεωρηθεί πλεονέκτημα ή μειονέκτημα ενός προϊόντος, όταν μάλιστα δεν είναι αυτοσκοπός, όπως, όταν πρόκειται για παράδειγμα για ένα άρωμα. Το τυπωμένο βιβλίο είναι χωρίς δεύτερη σκέψη αυτό με το οποίο οι περισσότεροι, προς το παρόν, έχουμε μεγαλώσει κι είναι ακριβώς η ανάμνηση των παιδικών και εφηβικών μας χρόνων που προκαλεί αυτή την λατρεία.
Δεν έχει μάλλον και μεγάλη σημασία να απαριθμήσουμε εξαντλητικά τα επιχειρήματα υπέρ και κατά των τυπωμένων βιβλίων όσο και των ηλεκτρονικών. Το ηλεκτρονικό βιβλίο έχει κλείσει πια περίπου μια δεκαετία ζωής στην Ελλάδα[1] κι ακόμη οι πωλήσεις του δεν φτάνουν αυτές των έντυπων βιβλίων. Το ποιος είναι ο λόγος μάλλον χρειάζεται μια πολύπλευρη μελέτη, για να το πούμε. Προς το παρόν φαίνεται πως παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο οι διαθέσιμοι ηλεκτρονικοί τίτλοι που τα τελευταία μόνο χρόνια διευρύνθηκαν αρκετά αλλά και η όχι και τόσο ευρεία χρήση και κυκλοφορία των e-readers, των εξειδικευμένων δηλαδή συσκευών για την ανάγνωση των ηλεκτρονικών βιβλίων[2]. Οι πολύ ρομαντικοί θα εξακολουθούσαμε να λέγαμε πως φταίει και η απουσία της χαρακτηριστικής μυρωδιάς του χαρτιού, γνωρίζοντας βέβαια πως λέμε ανοησίες, αλλά σε λίγο καιρό μπορεί να δούμε και e-readers που να ψεκάζουν το άρωμα αυτό σε τακτά χρονικά διαστήματα και τότε λίγα πια θα έχουν απομείνει να πούμε για την υπεράσπιση των έντυπων βιβλίων.
Άρα; Άρα ο ρομαντισμός μας, ναι και η «παρελθοντολαγνία», είναι αυτά που μας κάνουν σε μεγάλο βαθμό να θέλουμε να κρατάμε στα χέρια μας το τυπωμένο βιβλίο, ακόμη κι αν ευθύνεται για το στράβωμα των γυαλιών μας, όταν νυσταγμένοι πια χαλαρώσαμε και διαβάζοντας σε ύπτια θέση το βιβλίο μας ήρθε κατακούτελα.
Για τους ρομαντικούς «παρελθοντολάγνους», λοιπόν, για μας που ακόμη τα ηλεκτρονικά βιβλία φαντάζουν σαν περίεργες συσκευές κάποιας sci-fi ταινίας και για όσους επιθυμούν τώρα στην εποχή του social-distancing, ένα κάποιου τύπου social-approaching, τα μικρά βιβλιοπωλεία της Αθήνας διοργανώνουν και φέτος την Κουβερτούρα. Μια δράση που δεν απαιτεί πολλά από τους συμμετέχοντες, παρά μόνο καλή διάθεση και αγάπη για την ανάγνωση και το βιβλίο.
Πώς παίρνουμε μέρος; Μέχρι και την πρώτη Νοεμβρίου συμπληρώνουμε την εξής ηλεκτρονική φόρμα: https://kuvertura.typeform.com/to/IMms3FTP, Σύντομα λαμβάνουμε ένα email με το προφίλ του άγνωστου φίλου μας. Πηγαίνουμε στο βιβλιοπωλείο που έχει επιλέξει, διαλέγουμε ένα βιβλίο για εκείνον ή εκείνη, το πληρώνουμε και το αφήνουμε στο βιβλιοπωλείο. Έχουμε χρόνο μέχρι την 1η Δεκεμβρίου. Από τις 2 Δεκεμβρίου και μετά πηγαίνουμε στο βιβλιοπωλείο που επιλέξαμε στην ηλεκτρονική μας φόρμα. Από εκεί θα παραλάβουμε το βιβλίο που άφησε για εμάς, ο δικός μας άγνωστος φίλος.
Από όσους Αθηναίους φίλους μας, εραστές των βιβλίων, πάρουν μέρος, περιμένουμε τη δική τους εμπειρία!
[1] Δέκα ετών το ηλεκτρονικό βιβλίο στην Ελλάδα, (2019), Το κουτί της Πανδώρας, διαθέσιμο εδώ: https://www.koutipandoras.gr/article/deka-eton-ilektroniko-biblio-stin-ellada
[2] Παρασίδη. Ζ., (2019), Το ηλεκτρονικό βιβλίο στην Ελλάδα: δέκα χρόνια μετά, POPAGANDA, διαθέσιμο εδώ: https://m.popaganda.gr/ebooks-ellada/
Κείμενο: Ανθή Γιάγκα (Lavart)
