Ποια η ετυμολογία και η σημασία του όρου μνησίκακος;

Ποια η προέλευση του όρου μνησίκακος, τι σημαίνει και πού τον εντοπίζουμε;

Η λέξη μνησίκακος είναι σύνθετη και προέρχεται από το ουσιαστικό μνεία (<ρ. μνάομαι) που σημαίνει μνήμη, ανάμνηση, ενθύμηση σε Σοφοκλή και Ευριπίδη, ενώ στον Πλάτωνα έχει την σημασία της αναφοράς «μνείαν ποιεῖσθαί τινος ή περί τινος». Το δεύτερο συνθετικό του όρου είναι το επίθετο ο κακός, το κακόν το οποίο λέγεται για πρόσωπα. Στην Ιλιάδα του Ομήρου δηλώνεται ο δύσμορφος, ο άσχημος. Επίσης, όπως και στον Όμηρο έτσι και στον Σοφοκλή δηλώνεται ο φτωχός, ο ταπεινός και ο άθλιος. Στον Ηρόδοτο συναντάμε τη σημασία του άνανδρου, του δειλού και του χυδαίου, ενώ στην Ομήρου Οδύσσεια παρατηρούμε την έννοια του ανάξιου, αλήτη, ζητιάνου. Επιπλέον, τον όρο κακός τον χρησιμοποιούμε για τον θάνατο, την ασθένεια, τον οιωνό, τις ύβρεις, τις συμφορές. Όταν προστίθεται σε λέξεις που ήδη έχουν αρνητική σημασία, απλώς επιτείνει αυτήν τη σημασία. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως μνησίκακος είναι εκείνος που θυμάται τις αδικίες που του έχουν κάνει άλλοι ή του έχουν τύχει στο παρελθόν και λειτουργεί ωσάν εκδικητικός.

Μνημοσύνη

Η Μνημοσύνη αποτελούσε την προσωποποίηση της μνήμης στην ολυμπιακή θρησκεία. Ανήκε στους Τιτάνες, ήταν κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μητέρα των Μουσών. Η Μνημοσύνη συνευρέθηκε εννέα φορές με τον Δία και έτσι γεννήθηκαν οι εννέα Μούσες. Ο Ησίοδος αναφέρει στη Θεογονία: «Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο, ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς». Σύμφωνα με ελληνικές ταφικές επιγραφές του 4ου αιώνα π.Χ., η Μνημοσύνη ήταν ένας ποταμός στον Άδη, παράλληλος της Λήθης, από όπου οι ψυχές των νεκρών έπιναν νερό με σκοπό να ξεχάσουν τις προηγούμενες ζωές τους όταν μετενσαρκώνονταν. Επιπλέον, όσοι ήθελαν να συμβουλευτούν το μαντείο του Τροφωνίου στη Βοιωτία έπρεπε να πιούν και από τις δύο πηγές ώστε να ξεχάσουν το παρελθόν και η μνήμη τους να εκκινεί από το παρόν.