Πόση ώρα ονειρευόμαστε; Γιατί δε θυμόμαστε τα όνειρα μας όταν είμαστε ξύπνιοι; Κάναμε μια έρευνα για να δούμε ποιες απαντήσεις δίνει η επιστήμη.
Τα όνειρα, οι νυχτερινές οδύσσειες του νου, αψηφούν τα όρια της πραγματικότητας, ξεκλειδώνοντας πεδία όπου το υποσυνείδητο ενορχηστρώνει ζωντανές συμφωνίες. Τα όνειρα δελεάζουν με την υπόσχεση της διορατικότητας, ψιθυρίζοντας μυστικά στη γλώσσα των συμβόλων. Είτε πρόκειται για ένα καλειδοσκόπιο φαντασιώσεων είτε για έναν αινιγματικό καθρέφτη που αντανακλά κρυφές επιθυμίες, τα όνειρα, άπιαστα και παροδικά, παραμένουν ένα αιώνιο αίνιγμα, που αιχμαλωτίζει τη φαντασία και αφήνει ανεξίτηλο σημάδι στην ψυχή που ξυπνά.
Τα όνειρα είναι ένα σημαντικό φαινόμενο του νου. Πολλοί προσπάθησαν να το αναλύσουν από διάφορους κλάδους, όπως η ψυχολογία, η ψυχιατρική, η λογοτεχνία και η νευρολογία. Αν και πολλές λειτουργείες των ονείρων παραμένουν άγνωστες, οι έρευνες ανοίγουν νέους ορίζοντες για την κατανόησή τους.
Ο συμβολισμός των ονείρων στα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι: Αποκωδικοποιώντας το ασυνείδητο
Πόση ώρα ονειρευόμαστε;
Τα όνειρα έχουν τη μοναδική ικανότητα να διαστρεβλώνουν την αντίληψή μας για τον χρόνο, με τους ενήλικες να βλέπουν τέσσερα έως έξι όνειρα τη νύχτα, το καθένα από τα οποία διαρκεί 5 έως 45 λεπτά. Ωστόσο, ορισμένες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η συνολική νυχτερινή διάρκεια των ονείρων είναι 90 λεπτά. Βέβαια, αυτό ορίζεται και από άλλους παράγοντες όπως από την πρόκληση του προσδιορισμού του αν κάποιος κοιμάται πραγματικά, βασιζόμενος σε φυσιολογικές αντιδράσεις όπως η ταχεία κίνηση των ματιών, ο αυξημένος καρδιακός ρυθμός, οι ρηχές αναπνοές και οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του σώματος.
Oι ενήλικες θα πρέπει ιδανικά να υποβάλλονται σε πέντε έως έξι κύκλους ύπνου ανά νύχτα, με συνολικό χρόνο ύπνου επτά έως εννέα ώρες. Αυτοί οι κύκλοι αποτελούνται από τρία στάδια ύπνου μη-REM (NREM), που οδηγούν σταδιακά στο στάδιο REM (Rapid Eye Movement), όπου εκτυλίσσονται περίπλοκα όνειρα, αν και απλούστερα όνειρα είναι δυνατά στον ύπνο NREM.
Η Dr. Nayantara Santhi σημειώνει ότι, παρά την καθολική εμπειρία των ονείρων, πολλά παραμένουν άγνωστα για το “πώς” και το “γιατί” πίσω από αυτό το φαινόμενο. Ενώ ο Σίγκμουντ Φρόιντ πρότεινε μια θεωρία που υποδηλώνει ότι τα όνειρα είναι μια μορφή υποσυνείδητης επικοινωνίας για θέματα της πραγματικής ζωής, οι έρευνες αδυνατούν να δώσουν οριστική απάντηση σε αυτό αν και το ερευνούν ως πιθανότητα.
Η διερεύνηση των σταδίων NREM αποκαλύπτει ότι ο ύπνος ξεκινά με ένα ελαφρύ στάδιο, προχωρά σε ένα βαθύτερο, λιγότερο διαταραγμένο στάδιο και κορυφώνεται με τον βαθύ ύπνο. Ο ύπνος REM, που αποτελεί το 20% του ύπνου μας, περιλαμβάνει έντονα όνειρα και μυϊκή παράλυση, καθιστώντας δύσκολη την αφύπνιση από αυτό το στάδιο. Η Lauri Quinn Loewenberg, ειδική στα όνειρα, προσθέτει συναρπαστικές λεπτομέρειες, σημειώνοντας ότι το πρώτο όνειρο της νύχτας διαρκεί περίπου πέντε λεπτά, ενώ το τελευταίο όνειρο πριν από την αφύπνιση μπορεί να εκτείνεται από 45 λεπτά έως μία ώρα.
Γιατί δε θυμόμαστε τα όνειρα μας;
Η ανάκληση των ονείρων, μια περίεργη πτυχή του ύπνου, ποικίλλει μεταξύ των ατόμων, με περίπου το 95% των ανθρώπων να ξεχνούν τα όνειρά τους. Η στέρηση ύπνου μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη των ονείρων, καθώς η έλλειψη ύπνου μειώνει τον χρόνο που περνάει στον ύπνο REM.
Ενδιαφέροντα στοιχεία για τον ύπνο
- Οι τυφλοί άνθρωποι μπορεί να βιώνουν οπτικές εικόνες στα όνειρά τους.
- Η παράλυση που βιώνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου REM μπορεί να τη βιώσουμε και όταν είμαστε ξύπνιοι, ιδίως αν ο κοιμώμενος ξυπνήσει ξαφνικά. Ενώ αυτή η παράλυση του ύπνου είναι φυσιολογική κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, θεωρείται διαταραχή όταν επιμένει εκτός αυτού.
- Πολλά από τα ίδια είδη ονείρων βιώνουν άνθρωποι από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα και πολιτισμούς. Οι άνθρωποι συχνά ονειρεύονται ότι κάποιος τους κυνηγά ή τους επιτίθεται, ότι πέφτουν, ότι φτάνουν αργά ή ότι πετούν.
- Ορισμένοι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι ονειρεύονται. Αυτό ονομάζεται διαυγές όνειρο, το οποίο συμβαίνει όταν ο κοιμώμενος βρίσκεται σε μια εγκεφαλική κατάσταση μεταξύ ύπνου REM και εγρήγορσης, όπου αυτό τον οδηγεί στο να ελέγχει μερικώς ή ολοκληρωτικά την εξέλιξη του ονείρου.
Από τον «Ρασκόλνικοφ» του Ντοστογιέφσκι στον «Εχθρό» του Κάφκα – Μια ψυχολογική κάθοδος
