Πριν διαβάσουμε τα αποφθέγματα του Πλάτωνα ας μάθουμε τα βασικά για αυτή τη μορφή της φιλοσοφίας.
Ποια ήταν η φιλοσοφία του;
Ο Πλάτωνας ήταν μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη. Ίδρυσε την Ακαδημία στην Αθήνα και είναι περισσότερο γνωστός για τους φιλοσοφικούς του διαλόγους, όπως η “Πολιτεία” και το “Συμπόσιο”.
Ποια ήταν η συνεισφορά του;
Ο Πλάτων συνέβαλε σημαντικά στη φιλοσοφία σε τομείς όπως η ηθική, η μεταφυσική, η επιστημολογία και η πολιτική θεωρία. Εισήγαγε την έννοια των ιδανικών μορφών και τη θεωρία της γνώσης ως ανάμνησης.
Ποιοι από τους συγχρόνους του επηρεάστηκαν από αυτόν;
Οι διδασκαλίες του Πλάτωνα επηρέασαν βαθιά πολλούς από τους συγχρόνους του, συμπεριλαμβανομένου του Αριστοτέλη, ο οποίος στη συνέχεια έγινε ένας από τους διασημότερους φιλοσόφους στην ιστορία. Οι ιδέες του επηρέασαν επίσης μεταγενέστερους φιλοσόφους όπως ο Πλωτίνος και ο Αυγουστίνος.
Ποια είναι μερικά από τα πιο διάσημα έργα του Πλάτωνα;
Μερικά από τα πιο διάσημα έργα του Πλάτωνα είναι η “Πολιτεία”, το “Συμπόσιο”, ο “Φαίδων”, η “Απολογία” και ο “Φαίδρος”.
Τι είναι η αλληγορία του σπηλαίου και πώς σχετίζεται με τη φιλοσοφία του Πλάτωνα;
Η αλληγορία του σπηλαίου είναι μια μεταφορική ιστορία στη “Πολιτεία” του Πλάτωνα που διερευνά τη φύση της πραγματικότητας, της γνώσης και του διαφωτισμού. Συμβολίζει το ταξίδι από την άγνοια στη διαφώτιση και τον ρόλο του φιλοσόφου που οδηγεί τους υπόλοιπους έξω από το σκοτάδι.
Πώς αντιμετώπιζε ο Πλάτων την έννοια της δικαιοσύνης;
Ο Πλάτων πίστευε ότι η δικαιοσύνη ήταν η θεμελιώδης αρετή που διέπει την ιδανική κοινωνία. Στη “Πολιτεία” περιέγραψε το όραμά του για μια δίκαιη πόλη-κράτος όπου τα άτομα εκπληρώνουν αρμονικά τους ρόλους τους για το γενικότερο καλό της κοινότητας.
Τι είναι η θεωρία των μορφών και γιατί είναι σημαντική στη φιλοσοφία του Πλάτωνα;
Η θεωρία των Μορφών, γνωστή και ως θεωρία των Ιδεών, υποστηρίζει ότι υπάρχουν αφηρημένες, τέλειες μορφές ή έννοιες που υπάρχουν ανεξάρτητα από τον φυσικό κόσμο. Αυτές οι Μορφές αντιπροσωπεύουν την αληθινή πραγματικότητα πίσω από τις ψευδαισθήσεις του υλικού κόσμου και είναι απαραίτητες για την κατανόηση της φύσης της ύπαρξης.
Πώς επηρέασε η Ακαδημία του Πλάτωνα την ανάπτυξη της δυτικής φιλοσοφίας;
Η Ακαδημία του Πλάτωνα, που ιδρύθηκε στην Αθήνα γύρω στο 387 π.Χ., ήταν ένα από τα πρώτα γνωστά ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης στον δυτικό κόσμο. Χρησίμευσε ως κέντρο φιλοσοφικής έρευνας και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πνευματικού τοπίου της αρχαίας και μεσαιωνικής φιλοσοφίας.
Και τώρα που μάθαμε τα βασικά για τον Πλάτωνα ας προχωρήσουμε σε μερικά από τα αποφθέγματα του έργου του.
32 αποφθέγματα του Πλάτωνα
- Οι σοφοί μιλούν επειδή έχουν κάτι να πουν. Οι ανόητοι μιλούν επειδή πρέπει κάτι να πουν.
- Δεν υπάρχει πιο ακριβής ένδειξη κακής οργάνωσης της πολιτείας, από την αφθονία γιατρών και νομικών.
- Αυτή και μόνο είναι η ρίζα από όπου ξεπετιέται ένας τύραννος: όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά είναι ο προστάτης.
- Φόβος είναι η ψυχική ταραχή που προκαλείται από την αναμονή του κακού.
- Η τιμιότητα, ως επί το πλείστον, είναι λιγότερο επικερδής από την ατιμία.
- O θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ’ το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα.
- Φαίνεται πως η υπερβολική ελευθερία μετατρέπεται σε υπερβολική υποδούλωση
- Αυτό που αξίζει δεν είναι να ζεις για να αποκτήσεις περισσότερα αλλά να ζεις καλά
- Ο θεός δεν έχει ευθύνη για τις πράξεις αυτών που έχουν ελευθερία επιλογής
- Άνθρωπος: αυτός που αναλογίζεται και κρίνει όσα έχει δει.
- Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε τόσο πολύ, για το τι θα πουν για μας οι πολλοί, αλλά τι θα πει όποιος ξέρει καλά για τα δίκαια και τα άδικα, ο ένας δηλαδή και αυτή θα είναι η αλήθεια.
- Καλύτερα να σε αδικούν παρά να αδικείς
- Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν
- Άγνοια, η ρίζα και ο μίσχος όλου του κακού.
- Από τις απολαύσεις, άλλες μεν είναι καλές κι άλλες κακές. Καλές μεν είναι οι ωφέλιμες, κακές είναι οι βλαβερές. Σκοπός όλων των πράξεών μας πρέπει να είναι το καλό και χάριν αυτού
- πρέπει τα πάντα να πράττουμε.
- Αυτή η πόλη είναι αυτό που είναι γιατί οι πολίτες της είναι αυτό που είναι.
- Αυτός που κλέβει λίγα κλέβει με την ίδια επιθυμία με αυτόν που κλέβει πολλά, αλλά με μικρότερη δύναμη.
- Αφήστε τους γονείς να κληροδοτήσουν στα παιδιά τους όχι πλούτη, αλλά το πνεύμα του σεβασμού.
- Δεν είναι δυνατόν δύο κακοί να γίνουν ποτέ φίλοι, ούτε ένας καλός να μην έχει φίλο καλό.
- Δικαιοσύνη σημαίνει ο καθένας να νοιάζεται για τις δουλειές του και να μην αναμιγνύεται στις δουλειές των άλλων.
- Εάν ο άνθρωπος λάβει την ορθή παιδεία, μέσα του ξυπνάει σφοδρή η δύναμη και η θέληση να αναπτυχθεί ως το θεϊκότερο και ημερότερο ζώο. Αλλά αν δεν τύχη της καλής και επιμελούς
- ανατροφής, γίνεται το πιο άγριο απ’ όσα γεννάει η γη.
- Εκείνος που θέλει να γίνει άριστος, δεν πρέπει να αγαπά περισσότερο τον εαυτό του, μήτε τα δικά του, αλλά τα δίκαια.
- Όπως λένε οι κτίστες, οι μεγάλες πέτρες δεν στέκονται καλά χωρίς τις μικρότερες.
- Όμοιος ομοίω αεί πελάζει. (Όμοιος τον όμοιο αγαπά κι όμοιος τον όμοιο θέλει.)
- Η υπερβολική ελευθερία μοιάζει με υπερβολική δουλεία, αφού αλλάζει και τον πολίτη και την πολιτεία
- Πας μη Έλλην βάρβαρος
- Όταν μιλούν άσχημα για σένα, ζήσε έτσι ώστε κανένας να μην μπορεί να τους πιστέψει.
- Ζώον δίπουν άπτερον (ο ορισμός του ανθρώπου κατά τον Πλάτωνα)
- Το βλάκα μπορείς να τον καταλάβεις από δυο ενδείξεις: μιλάει για πράματα που είναι γι’ αυτόν άχρηστα και εκφράζει γνώμη για κάτι που κανένας δεν τον ρωτάει.
- Μια από τις τιμωρίες που δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική είναι ότι καταλήγεις να σε κυβερνούν οι κατώτεροί σου.
Πλάτωνας: «Τον βλάκα μπορείς να τον καταλάβεις από δυο ενδείξεις…» – 20 αποφθέγματά του
