Ο Ουμπέρτο Έκο, ένας πολυπράγμων διανοητής, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του ως φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος και μυθιστοριογράφος.
Το γλωσσικό ταπισερί του μυαλού του Ουμπέρτο Έκο ήταν υφασμένο με τα νήματα της πολυμάθειας, καθώς περιπλανιόταν αβίαστα σε πέντε γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των μελιστάλαχτων βασιλείων των αρχαίων ελληνικών και των λατινικών, τις οποίες ενέταξε με τέχνη στον ίδιο τον ιστό των λογοτεχνικών του δημιουργιών.
Στα χρονικά της ακαδημαϊκής κοινότητας, η λάμψη του Ουμπέρτο Έκο έλαμψε έντονα καθώς ανέβηκε στις βαθμίδες των καθηγητών. Το ταξίδι του ξεκίνησε το 1965 ως καθηγητής σημειωτικής στη Φλωρεντία, ακολουθούμενος από μια θητεία στο Μιλάνο το 1966, και κορυφώθηκε με τον διάσημο ρόλο του τακτικού καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια το 1971. Φωτεινός στο πνευματικό τοπίο, ο Eco ανέλαβε επίσης το ρόλο του διευθυντή του περιοδικού “VS” κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, περίοδος που συνέπεσε με την έναρξη της εισόδου του στο χώρο των μυθιστορημάτων.
“Έχω φτάσει να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα άκακο αίνιγμα που γίνεται τρομερό λόγω της δικής μας μανιώδους προσπάθειας να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε δήθεν κάποια βαθύτερη αλήθεια.”
Το λογοτεχνικό magnum opus του Ουμπέρτο Έκο, “Το όνομα του ρόδου”, αναδείχθηκε σε λογοτεχνικό τιτάνα, αποσπώντας διακρίσεις όπως το βραβείο Strega το 1981 και το Medicis Etranger το 1982. Πέρα από τα πεδία της ακαδημαϊκής κοινότητας και της λογοτεχνίας, ο προσωπικός λαβύρινθος του Eco ξεδιπλώθηκε μέσα στα όρια της μιλανέζικης κατοικίας του -ένα συγκρότημα που κοσμείται από μια εντυπωσιακή βιβλιοθήκη με 30.000 βιβλία- ένα καθηλωτικό καταφύγιο για πνευματική εξερεύνηση. Επιπλέον, στιγμές ανάπαυλας βρίσκονταν στο εξοχικό καταφύγιο της οικογένειας στο Ρίμινι, όπου ο Eco, συνοδευόμενος από τη σύζυγο και τα δύο παιδιά του, απολάμβανε τη γαλήνη της περισυλλογής.
Καθώς η άμμος του χρόνου συνέχισε την αδυσώπητη κάθοδό της, η αφήγηση του Ουμπέρτο Έκο έφτασε στο τελευταίο της κεφάλαιο στις 19 Φεβρουαρίου 2016. Ένας χαρισματικός φωστήρας, σε ηλικία 84 ετών, αποχαιρέτησε το θνητό βασίλειο, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά χαραγμένη στο μυαλό όσων μαγεύτηκαν από τον πλούτο της διανόησής του και την ευγλωττία της λογοτεχνικής του δεξιοτεχνίας.
Το γράμμα του Ουμπέρτο Έκο προς τον αγαπημένο του εγγονό: Καλλιέργησε τη μνήμη σου και θα…
26 αποφθέγματα του Ουμπέρτο Έκο
1. “Κωμικό είναι η κατανόηση του αντιφατικού. Χιούμορ είναι η υποψία γι’ αυτό.”
2. “Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις.”
3. “Το ρόδο είναι τόσο πλούσιο σε νοήματα, που δεν του έχει μείνει πια σχεδόν κανένα νόημα.”
4. “Έχω φτάσει να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα άκακο αίνιγμα που γίνεται τρομερό λόγω της δικής μας μανιώδους προσπάθειας να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε δήθεν κάποια βαθύτερη αλήθεια.”
5. “Τι όμορφο που είναι ένα βιβλίο, που επινοήθηκε για να πιάνεται στο χέρι, ακόμη και στο κρεβάτι, ακόμη και μέσα σε μία βάρκα, ακόμη και εκεί όπου δεν υπάρχουν ηλεκτρικές πρίζες, ακόμη κι αν έχει αποφορτιστεί κάθε μπαταρία και αντέχει τα σημάδια και τα τσαλακώματα, μπορεί να αφεθεί να πέσει καταγής ή να παρατηθεί ανοιγμένο στο στήθος ή στα γόνατα όταν μας παίρνει ο ύπνος, μπαίνει στην τσέπη, φθείρεται, καταγράφει την ένταση, την επιμονή ή τον ρυθμό των αναγνώσεών μας, μας υπενθυμίζει (αν φαίνεται πολύ καινούργιο ή άκοπο) ότι δεν το διαβάσαμε ακόμη…”
6. “Σήμερα, ζούμε σε καθεστώς ειρήνης εδώ και 70 χρονια τώρα και κανείς μας δεν συνειδητοποιεί πόσο υπέροχο και σημαντικό είναι αυτό.”
7. “Πλέον μία χώρα ανήκει σε εκείνον που ελέγχει την επικοινωνία.”
8. “Τι είναι η ζωή αν όχι η σκιά ενός φευγαλέου ονείρου;”
9. “Ο πραγματικός ήρωας είναι πάντα ήρωας κατά λάθος: Ονειρεύεται να γίνει ένας ειλικρινής δειλός όπως όλοι οι άλλοι.”
10. “Οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ τόσο ολοκληρωτικά και με τόσο ενθουσιασμό κακοί όσο απ’ όταν πράττουν από τα θρησκευτικά τους πιστεύω.”
11. “Το πρώτο χαρακτηριστικό ενός ειλικρινούς ανθρώπου είναι η αδιαφορία για τη θρησκεία, που μας κάνει να φοβόμαστε το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, δηλαδή τον θάνατο, και που μας κάνει να μισούμε το μοναδικό όμορφο πράγμα που μας έχει δώσει η μοίρα, δηλαδή τη ζωή.”
12.Όταν οι άνθρωποι σταματούν να πιστεύουν στο Θεό, δεν είναι ότι δεν πιστεύουν πια τίποτα. Πιστεύουν στα πάντα.”
13. “Τι είναι η αγάπη; Δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο, ούτε ο άνθρωπος, ούτε ο διάβολος ούτε κανένα πράγμα που να καθιστώ τόσο υπεύθυνο όσο η αγάπη, γιατί διεισδύει στην ψυχή περισσότερο από κάθε άλλο πράγμα. Τίποτα δεν υπάρχει που να γεμίζει και να δεσμεύει την καρδιά όσο η αγάπη. Έτσι, εάν δεν έχει κανείς τα όπλα για να την υποτάξει, η ψυχή βυθίζεται μέσα από την αγάπη σε μια τεράστια άβυσσο.”
14. “Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ‘Erasmus’ δημιούργησε την πρώτη γενιά Ευρωπαϊων. Το ονομάζω σεξουαλική επανάσταση: ένας νεαρός Καταλανός γνωρίζει μια Φλαμανδή, ερωτεύονται, παντρεύονται και γίνονται Ευρωπαίοι. Το ίδιο και τα παιδιά τους. Η ιδέα του ‘Erasmus’ θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική και όχι μόνο για τους σπουδαστές αλλά και για τους ταξιτζήδες, τους υδραυλικούς και άλλους εργάτες. Αυτό που στην πραγματικότητα εννοώ είναι ότι πρέπει να ζήσουν σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, πρέπει ν’αφομοιωθούν αναμεταξύ τους.”
15. “Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση.”
16. “Η μετάφραση είναι η τέχνη της αποτυχίας.”
17. “Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη.”
18. “Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν το δικαίωμα να μιλάνε σε λεγεώνες ηλιθίων που άλλοτε δεν μίλαγαν παρά μόνο σε μπαρ, αφού είχαν πιει κανένα ποτήρι κρασί, χωρίς να βλάπτουν την κοινότητα. Τους αναγκάζαμε αμέσως να σωπάσουν, αλλά σήμερα έχουν το ίδιο δικαίωμα λόγου με ένα βραβείο Νόμπελ. Είναι η εισβολή των ηλιθίων.”
19. “Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.”
20. “Η τέχνη του διαβάσματος έγκειται στο να ξέρεις ποιες σελίδες να ‘πηδήξεις’.”
21. “Ο πολιτισμός δεν ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά, πολλές φορές, την επικυρώνει. Όσο πιο πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί να γίνει.”
22.“Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.”
23. “Ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σαν το σαρκικό αμάρτημα: Όσο περισσότερο έχεις τόσο περισσότερο θέλεις, και πάλι νιώθεις δυστυχισμένος, ικανοποιημένος και ανικανοποίητος την ίδια στιγμή.”
24. “Τι θέλει ο πολιτισμός; Να κάνει το άπειρο κατανοητό.”
25. “Κατέληξα να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα ακίνδυνο αίνιγμα που έχει γίνει φρικτό από τη δική μας μανιώδη προσπάθεια να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε μία υποβόσκουσα αλήθεια.”
26.“Πόσο όμορφο είναι το θέαμα της φύσης, που δεν έχει ακόμα αγγιχτεί από την συχνά διεστραμμένη σοφία του ανθρώπου!”
Διαβάστε περισσότερα αποφθέγματα παρακάτω:
20 λυτρωτικά αποφθέγματα του Καρλ Γιουνγκ ελέγχουν το ασυνείδητό μας
11 αποφθέγματα του Ίρβιν Γιάλομ: «Αν θέλεις να αλλάξεις, πρέπει να είσαι πρόθυμος να νιώσεις άβολα»
10 σοφά αποφθέγματα του Ιπποκράτη για την ισορροπία του νου
Κρίστοφερ Μάρλοου: 17 αποφθέγματα από το «κακό» παιδί της αγγλικής Αναγέννησης
