Tim Burton: Ένας σύγχρονος Εξπρεσιονιστής

Μια άλλη ανάγνωση του ιδιαίτερου σκηνοθέτη

Μπορεί το όνομα Tim Burton να μην πέφτει συχνά στο τραπέζι όταν συζητάει κανείς για τους μεγάλους δημιουργούς της έβδομης τέχνης, είναι σίγουρο όμως πως οι ιδιαίτερες και ολοκληρωμένες δημιουργίες του έχουν κερδίσει μια θέση στην καρδιά του κοινού. Η ξεχωριστή αισθητική και το στυλ των ηρώων του είναι εύκολα αναγνωρίσιμα και μοναδικά για την εποχή μας. Ποιες είναι όμως οι επιρροές του;

Εάν αναλύσουμε κομμάτι κομμάτι τις δημιουργίες του θα βρούμε πολλά κοινά στοιχεία με το κίνημα του Εξπρεσιονισμού που εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1910, πρώτα στο θέατρο και μετά στον κινηματογράφο με έργα όπως το Metropolis. Τα κοινά αυτά σημεία, αφορούν τους ήρωες, την σκηνοθεσία, την σκηνογραφία και την αισθητική που έχει το τελικό αποτέλεσμα.

Πρώτα απ΄όλα τόσο στον Burton, όσο και στον Εξπρεσιονισμό, στόχος είναι η ανατροπή της ρεαλιστικής αντίληψης στην δραματουργική και σκηνοθετική απόδοση της πραγματικότητας και η δημιουργία μιας ονειρικής και υποβλητικής ατμόσφαιρας. Τα ιδιαίτερα σκηνικά που θυμίζουν κάτι από Gothic style είναι αποτέλεσμα τις προσωπική παραμόρφωσης, της υποκειμενικής ματιάς καθώς και της προσωπικής οπτικής.

Οι ήρωες

Οι ήρωες είναι πάντα αντί- ήρωες που παλεύουν με στόχο μέσα από τις δικές τους περιπέτειες και τα βάσανα να παραδώσουν στο κοινό μια γενική αλήθεια για τον κόσμο και τα κοινωνικά σύνολα. Στον Burton μπορούμε να δούμε το εξαιρετικό αυτό παράδειγμα στην ταινία Batman Returns του 1992 οπού εν αντιθέσει με άλλες δημιουργίες εδώ ο χαρακτήρας του Batman έχει υποδεέστερο ρόλο και μεγάλη σημασία έχει ο χαρακτήρας του Πιγκουίνου που ενσαρκώνει ο Danny DeVito. Εξαιτίας της ασχήμιας του, ο Πιγκουίνος βρέθηκε στο περιθώριο και πατάει πάνω στο σάπιο σύστημα για να το καταστρέψει μέχρι να πεθάνει μέσα σε ένα αίσθημα ανακούφισης. Ο μονόλογος του στους υπονόμους είναι καθοριστικός για να καταλάβουμε πως ή συμπεριφορά του είναι επίκτητη και αντιδραστική στην κακία που έχει βιώσει από το κόσμο. Το γεγονός αυτό τον κατατάσσει σε έναν από τους κλασσικούς Εξπρεσιονιστικούς ήρωες που σκοπό είχαν να προβληματίσουν την κοινή γνώμη και την ταινία, μεταφορά του κόσμου του Batman, σε μία από τις πιο ιδιαίτερες που έχουν φτιαχτεί.

Το αποτέλεσμα

Η ατμόσφαιρα των έργων του Εξπρεσιονισμού διαμορφώνεται από την σκηνογραφία, που είναι καθαρά εικαστική, τους φωτισμούς, που ανάλογα με το φως η το σκοτάδι δημιουργούν συναισθήματα και με τον τρόπο λήψης που υποβάλλει τον θεατή. Σε ταινίες όπως το Batman Returns, ο Ψαλιδοχέρης, το Beetlejuice, ακόμα και στις ταινίες εμψύχωσης όπως η Νεκρή Νύφη και το Nightmare Before Christmas η ατμόσφαιρα είναι πλασμένη από τα ίδια υλικά. Παραμόρφωση, σκιά και φως, χρωματικές αντιθέσεις η σκοτεινή για τον κόσμο ματιά και το τρομακτικό στοιχείο συνθέτουν και τον Μπαρτονικό κόσμο.

Ο σκηνοθέτης, ο παραγωγός, ο animator, ο ποιητής Tim Burton θα παραμείνει μια ιδιαίτερη κατηγορία για τον κόσμο που αγαπά τις σκοτεινές συνθέσεις του. Οι εικόνες και οι αισθήσεις που έχει κατασκευάσει έχουν αφήσει μια ξεχωριστή υπογραφή στην σύγχρονη μεγάλη οθόνη. Κάθε έργο του θα μας κλείνει ένα εισιτήριο για ένα μαγικό κόσμο που όσο πλαστός και να είναι μας θυμίζει μια εικαστική παραβολή της ενίοτε δικής μας προσωπικής για τον κόσμο αντίληψης.