Σελιδοδείκτης: Ο Καβάφης και η εποχή του, του Στρατή Τσίρκα
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιός ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.Δεν μπορεί να φανταστεί «καινούρια πράγματα» που να μη συνοδεύονται από μια «νέα τυραννία». Δεν μπορεί προπαντός να φανταστεί τον εαυτό του αλλοιώς παρά τυραννούμενο, διαρκώς, από κάτω. Το βουλοκέρι της παρακμής, η μοιρολατρική απαισιοδοξία των ξεπεσμένων πρωτοκλασάτων, έχει σφραγίσει όλα τα παράθυρα του πνευματικού του ορίζοντα. Στα Τείχη, μέσα από το ποίσμα ενός ποιητικού εγώ που κυριαρχείται από τη δραματικότητα της δικής του «τύχης», ο ποιητής ερμηνεύει φαινόμενα και καταστάσεις της σύγχρονής του πραγματικότητας («μερικές κοινωνικές σκληρότητες»). Ωστόσο, καταγγέλλοντας αυτούς που είναι «χωρίς αιδώ», δείχνει με το δάχτυλο τους υπεύθυνους μιας αθλιότητας γενικότερης, που ξεπερνάει την ατομική του περίπτωση. Το θέλει είτε δεν το θέλει, οι χυμοί της πικρίας του ανεβαίνουν από ρίζες που έχουνε χωθεί βαθειά μέσα στο παροικιακό υπέδαφος.
Μια μεγάλη στέρηση, μια φοβερή μοναξιά, ένα απελπιστικό αδιέξοδο. Αυτή την εικόνα του κόσμου δίνουνε τα Τείχη. Είναι ακριβώς ό,τι βλέπουνε γύρω τους οι ξεπεσμένοι πρωτοκλασάτοι της Αλεξάντρειας. Έτσι δηλαδή καθρεφτίζεται μέσα στη συνείδηση τους η οικονομική και κοινωνική τους θέση εκείνη τη δοσμένη στιγμή, στα 1896. Ο πεσιμιστικός ρεαλισμός του Χάντρυ κι η σκηνή του «τοίχου» ερέθισαν και γονιμοποίησαν τη φαντασία του ποιητή. Μα το αποτέλεσμα, δηλαδή τα Τείχη, είναι ένα γνήσιο πιστοποιητικό καβαφικής πατρότητας.
Φωτογραφίες: Φίλιππος Τσεμπέρης (Lavart)
