Μπορεί με το νέο έτος να κάνουμε καινούρια σχέδια , βλέψεις και όνειρα , μα ο απόηχος του 2019 θα συνεχίσει να ηχεί και στην αυγή του 2020. Το ίδιο συμβαίνει και με τα βιβλία. Στα ράφια των βιβλιοπωλείων θα δούμε ξανά πολλά από τα βιβλία του παρελθόντος έτους γι’ αυτό είναι καλό να διαβάσουμε στις γιορτές ορισμένα από όσα ξεχώρισαν γιατί η λίστα ενδέχεται να μεγαλώσει τους επόμενους μήνες. Ας δούμε ποια είναι-κατά τη κρίση μου- τα 10 πιο ενδιαφέροντα του 2019.
1) Νίκος Βατόπουλος , “Μικροί Δρόμοι Της Αθήνας” . Εκδόσεις Μεταίχμιο
Με όχημα το βιβλίο του κ. Βατόπουλου ξανά διασχίσαμε δρόμους που είχαμε περάσει , είδαμε με άλλο μάτι σοκάκια που είχαμε περπατήσει και χυθήκαμε σε άγνωστες γειτονιές. Μα κυρίως φορέσαμε ρομαντικά γυαλιά για να κοιτάξουμε στα άδυτα-ή και τόσο φανερά- μιας πόλης που τα τελευταία χρόνια βάλλεται και χτυπιέται αλύπητα τόσο από τους κατοίκους όσο και από επισκέπτες. Αφήνει για λίγο στην άκρη όσα ενδεχομένως ασχημαίνουν την πρωτεύουσα και μας προσφέρει μια άλλη δυναμική της, τους μικρούς δρόμους της , σκάβοντας το χρυσορυχείο της βιογραφίας του κέντρου της Αθήνας επιλέγοντας να μιλήσει για τους δρόμους που συγκίνησαν τον συγγραφέα και έκρινε πως οφείλει να αφιερώσει μελάνι για αυτούς.
2) Μάκης Προβατάς , “21 Υπέροχοι Έλληνες μιλούν για την Αθήνα” . Εκδόσεις Athens Voice
Πλάι στο βιβλίο του κ. Βατόπουλου , το εξαιρετικό βιβλίο του Μάκη Προβατά που εκδόθηκε στη δύση του έτους συνεπικουρεί στην ρομαντική ανάγνωση της πρωτεύουσας μέσα από τη συλλογή διηγήσεων 21 υπέροχων , εξεχόντων και καταξιωμένων Ελλήνων για τη σχέση τους με την Αθήνα . Με αφετηρία και αφορμή τη σχέση αυτή και τις συναρπαστικές ιστορίες τους , ξεδιπλώνεται δειλά δειλά και η ιστορία της Ελλάδας εν γένει, της εποχής μας. Όπως είπε και ο Τίτος Πατρίκιος στον δημοσιογράφο και συγγραφέα του βιβλίου , “Η συζήτηση με τέτοιο θέμα(Την Αθήνα) θέλει καφέ και κουλουράκια” .
3) Ευτύχης Βαρδουλάκης , “ Διλήμματα μιας πενταετίας” . Εκδόσεις πεδίο
Ο λόγος που κατατάσσω το εν λόγω βιβλίο ανάμεσα στα σημαντικότερα εκδοθέντα του 2019 είναι διττός. Αφενός , διότι στέκεται ανάμεσα στις -όχι πολλές- εκδοτικές προσπάθειες για την κατανόηση του πολιτικού φαινομένου σε μια τόσο νωπή στο νου και το θυμικό μας εποχή , την περίοδο 2014-2019 παρουσιάζοντας τα στρατηγικά πολιτικά ορόσημα της περιόδου εκείνης. Αφετέρου , λόγω του ύφους και της προσέγγισης. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ανάγνωση της 5ετίας 2014-2019 μέσα από μια “στρατηγική” προσέγγιση ενός κορυφαίου και οξυδερκούς επικοινωνιολόγου όπως ο κ. Βαρδουλάκης . Βασίζει τον σχολιασμό του κυρίως ορμώμενος από τις πολιτικές επιλογές και αποφάσεις του τέως Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα μέσα από ένα ψύχραιμο και στρατηγικό πρίσμα.
4) Γιάννης Βούλγαρης , “Μια χώρα παραδόξως νεωτερική” . Εκδόσεις Πόλις
Το βιβλίο του καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Γιάννη Βούλγαρη είναι αναντίρρητα ένα από τα σημαντικότερα βιβλία για την μελέτη του ελληνικού πολιτικού φαινομένου στην διαχρονία του. Τοποθετείται σε μια σχολή σκέψης που δεν θεωρεί την πορεία του ελληνικού κράτους από την γέννηση του και την μετάβαση στη νεωτερικότητα , μια πορεία γεμάτη λάθη , πολιτισμικές και νομοτελειακές ιδιαιτερότητες που δεν επιτρέπουν την Ελλάδα να θάλλει και να καρποφορήσει. Μια νέα κατανόηση της πορείας , με συνομιλία από διάφορους επιστημονικούς κλάδους που προσφέρει στον αναγνώστη μια όλως ενδιαφέρουσα και εσύνοπτη προσέγγιση της πορείας της χώρας μας.
5) Δημήτρης Σωτηρόπουλος , “Φάσεις και αντιφάσεις του ελληνικού κράτους στον 20 αιώνα 1910-2001″ . Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Μαζί με το βιβλίο του Γ.Βούλγαρη , το καινούριο βιβλίο του Δ. Σωτηρόπουλου αποτελεί μια ακόμα ενδιαφέρουσα και σημαντική μελέτη στη κατανόηση του ελληνικού πολιτικού φαινομένου στο διάβα ενός αιώνα(1910-2001) . Με αφετηρία τον απόηχο του κινήματος στο Γουδί και τερματισμό το 2001 με την εγκατάλειψη του εθνικού μας νομίσματος , το βιβλίο παρουσιάζει δομικά χαρακτηριστικά του ελληνικού κράτους την περίοδο αυτή . Καταφέρνει να οδηγήσει σε αναστοχασμό και ανασημασιοδότηση της πορείας του ελληνικού κράτους ,αυτής της τόσο αντιφατικά ζυμωμένης αλλά ταυτόχρονα καθόλου ισοπεδωτικά αποτυχημένης πορείας.
6) Τζειμς Μπόλντουιν , “Το Κουαρτέτο του Χάρλεμ”(μτφ Χρήστος Οικονόμου) . Εκδόσεις Πόλις
Το τελευταίο και ογκωδέστερο μυθιστόρημα του Τζ. Μπόλντουιν μεταφράστηκε από τον κ. Χρήστο Οικονόμου στα ελληνικά και ασμένως σπεύσαμε να το αγοράσουμε. Ενός συγγραφέα που έζησε στην Αμερική , στο Χάρλεμ , τις δεκαετίες του ‘20 και ‘30 και συνετρίβη συναισθηματικά από τον υπέρμετρο σε συχνότητα και βαθύ σε δύναμη ρατσισμό και ομοφοβία που βίωσε εκεί , γεγονός που τον ώθησε στην εγκατάλειψη της Αμερικής και εγκατάσταση του στη Γαλλία. Ο Μπάλντουιν έθεσε δάκτυλον επι τον τύπον των ήλων και πήρε θέση σε μια ευαίσθητη περίοδο για πολλά κοινωνικά ζητήματα και παθογένειες μέσω του έργου του , όχι με έναν επιδερμικό αντιρατσιστικό λόγο αλλά με οξυδέρκεια , βάθος και διεισδυτική προσέγγιση. Γιαυτό και πρόκειται για ένα βιβλίο που οφείλουμε να διαβάσουμε και να ξανα διαβάσουμε.
7) Χρήστος Χωμενίδης , “Φοίνικας” . Εκδόσεις Πατάκη
Παρόλο που πρόκειται για βιβλίο εκδοθέν στο δεύτερο μισό του 2018 , είναι στα επιβεβλημένα για ανάγνωση τόσο στις γιορτές όσο και το 2020. Τα φτερά του “Φοίνικα” έλαμψαν το καλοκαίρι του 2019 καθώς ψηφίστηκε από τους αναγνώστες ως το καλύτερο μυθιστόρημα για το παρελθόν έτος. Εμπνευσμένο , αλλά όχι βασισμένο κατά γράμμα, στη ζωή και τον έρωτα του Άγγελου Σικελιανού και της Έυας Πάλμερ , φωτίζει μια υποφωτισμένη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας περίπου εφτά δεκαετιών από το 1860 ως το 1930. Κάθε σελίδα αφουγκράζεται την ορμή του ζωηρού βίου που διήγε ο Σικελιανός και τιμά έναν έρωτα που ολίσθησε από την κορύφωση στην πτώση με έναν παράδοξο τρόπο, αφότου το κοινό όραμα τους για την αναβίωση των Δελφικών Εορτών πήρε σάρκα και οστά. Το χαρακτηριστικό ύφος του συγγραφέα και το στυλ γραφής του είναι αυτό που ανεβάζει τον “Φοίνικα” στους αιθέρες και επιβλητικά μας περιμένει να τον διαβάσουμε.
8) Ελένη Βαρβιτσιώτη, Βικτώρια Δενδρινού “Η Τελευταία Μπλόφα” . Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Πρόκειται για ένα μπεστ-σέλερ που προκάλεσε ταυτόχρονα ενθουσιασμό για την έκδοση του και προβληματισμό στη διάρκεια της ανάγνωσης του. Το βιβλίο αυτό βασίζεται σε πάνω από 230 ώρες «off the record» συνεντεύξεων με 95 πρωταγωνιστές των γεγονότων που σημάδεψαν τη χώρα από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Ιούλιο του 2015: από το μοναδικό αυτό υλικό, προκύπτει μια ιστορία ανθρώπων χαρισματικών αλλά και ματαιόδοξων, μια σειρά κακών υπολογισμών, ένα πραγματικό θρίλερ εξουσίας για το πώς Ελληνες και Ευρωπαίοι δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων.
9) Έζρα Πάουντ (μετάφραση Χάρη Βλαβιανού) «Τα Cantos της εξιλέωσης – Το Canto της τοκογλυφίας – Στίχοι γραμμένοι για την Όλγα» (δίγλωσση έκδοση) . Εκδόσεις Άγρα 
Ο κ. Χάρης Βλαβιανός καταπιάνεται για μια ακόμη φορά με τον σπουδαίο μοντερνιστή ποιητή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα Έζρα Πάουντ και μας προσφέρει αυτό το εξαιρετικό ποιητικό βιβλίο. Το έργο καθεαυτό πλαισιώνεται με πλήθος από εικόνες , εισαγωγικές σημειώσεις του κ. Βλαβιανού και της Mary de Rachewiltz , κόρη του Έζρα Πάουντ . Η αξία του βιβλίου έγκειται ακριβώς στην “συνομιλία” του έργου του Πάουντ με τις σημειώσεις και τα σχόλια του μεταφραστή , που μας διευκολύνουν σε μια βαθύτερη κατανόηση της προσωπικότητας του ποιητή.
10) Μισέλ Ουελμπέκ “ Σεροτονίνη” (μτφ. Καράμπελας Γιώργος) . Εκδόσεις Εστία
Το μυθιστόρημα θεωρήθηκε «προφητικό» -συμβαίνει συχνά με τα βιβλία του Ουελμπέκ- καθώς περιγράφει συγκλονιστικά την οργή των Γάλλων αγροτο-κτηνοτρόφων που οδηγούνται στην αυτοκτονία αδυνατώντας να αντιμετωπίσουν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και την παγκοσμιοποιημένη ελεύθερη αγορά.
Ένα μυθιστόρημα για την ερήμωση ενός κόσμου χωρίς καλοσύνη, χωρίς αλληλεγγύη, του οποίου οι μεταλλάξεις έχουν γίνει ανεξέλεγκτες. Κι επίσης ένα μυθιστόρημα για την ενοχή και τη μεταμέλεια. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Κείμενο: Βαγγέλης Βαϊάννης
