Ο Καντ αποτελεί την αφετηρία της σύγχρονης φιλοσοφίας, αλλά παραδόξως, σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της “σύγχρονης” εποχής στην ιστορία της φιλοσοφίας (1600-1800 μ.Χ.).
Η έκδοση της Κριτικής του Καθαρού Λόγου από τον Καντ το 1781 όχι μόνο σηματοδοτεί τη λήξη της νεωτερικής περιόδου, αλλά εγκαινιάζει και μια νέα πνευματική εποχή. Σήμερα, τα γραπτά του Καντ μελετώνται παγκοσμίως και οι ιδέες του έχουν επηρεάσει σημαντικά τους μεταγενέστερους φιλοσοφικούς διαλόγους.
Η επιρροή του Καντ εκτείνεται πέρα από τη φιλοσοφία και σε πρακτικά πεδία. Οι ηθικές του έννοιες έχουν εμπλουτίσει θεμελιώδη διεθνή σύμφωνα όπως η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1948) και μεταγενέστερες συμφωνίες όπως το Πολιτικό και το Οικονομικό Σύμφωνο (1966) και η ίδρυση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (2002). Επιπλέον, οι εξορμήσεις του Καντ στις φυσικές επιστήμες, ιδίως κατά την προ-κριτική του περίοδο (1747-1770), είναι αξιοσημείωτες.
Πρόσφατες γνώσεις σχετικά με τη φιλοσοφική εξέλιξη του Καντ παρέχουν μια πιο διαφοροποιημένη κατανόηση. Τα σύγχρονα ευρήματα επικυρώνουν τη μεταφυσική του, αποδεικνύοντας τη σημασία της για την κατανόηση της φύσης. Στο πλαίσιο της θρησκείας, η πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει τη διαφοροποιημένη στάση του Καντ απέναντι στον χριστιανισμό, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τις παλαιότερες απεικονίσεις των λουθηρανών θεολόγων. Από πολιτισμική άποψη, οι πρώιμες ιδέες του Καντ εξετάζονται τώρα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο, με στοιχεία που υποδηλώνουν επιρροές από την ταοϊστική, βουδιστική, ινδουιστική και κομφουκιανή σκέψη.
Ποιο ήταν το δαιμόνιο του Σωκράτη; Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της φιλοσοφίας του !
Η πνευματική διαδρομή του Καντ χωρίζεται παραδοσιακά σε στάδια:
- Την προ-κριτική περίοδο
- Τη σιωπηλή δεκαετία
- Την κρίσιμη περίοδο και τη μετα-κριτική περίοδο
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες αμφισβητούν αυτή την ταξινόμηση, αναδεικνύοντας μια πιο ενιαία και συνεχή εξέλιξη. Τα πρώτα έργα του Καντ δε θεωρούνται ως αποκλίνοντα από τους μεταγενέστερους ισχυρισμούς του, αλλά ως έργα που παρέχουν διορατικότητα στις παραδοξότητες της κριτικής περιόδου. Αυτή η αναθεωρημένη προοπτική απεικονίζει τον Καντ ως καινοτόμο στοχαστή από την αρχή, αμφισβητώντας τις προηγούμενες υποθέσεις για την πνευματική του πορεία.
Ο Καντ διακρίνει τελικά δώδεκα καθαρές έννοιες της κατανόησης
Παρουσιάζοντας τέσσερις τρόπους περιγραφής οποιασδήποτε κρίσης, ο Καντ ξεκινά με την αριστοτελική λογική, περιγράφοντας τέσσερις τρόπους ταξινόμησής της: σύμφωνα με το ποσό, την ποιότητα, τη σχέση ή την τροπικότητά της. Το κλειδί για τον εντοπισμό των δώδεκα συσχετιζόμενων ιδεών της κατανόησης είναι η χρήση αυτών των αριστοτελικών τρόπων ταξινόμησης των κρίσεων.
1. Ποσότητα (Ενότητα, Πλήθος, Ολότητα)
2. Ποιότητα (Πραγματικότητα, Άρνηση, Περιορισμός)
3. Σχέση (Εγκυρότητα και Ύπαρξη (ουσία και ατύχημα), Αιτιότητα και Εξάρτηση (αιτία και αποτέλεσμα), Κοινότητα (αμοιβαιότητα)
4. Αλληλεγγύη. Τρόπος (δυνατότητα, ύπαρξη, αναγκαιότητα)
Αντιλαμβανόμενος τους ανθρώπους ως οντότητες που συνδέονται με τον αντικειμενικό κόσμο αποκλειστικά μέσω των εμπειριών τους, ο Καντ αναγνώρισε τους περιορισμούς της γνώσης μας. Καθιέρωσε μια σαφή διάκριση μεταξύ των φαινομένων (πώς μας φαίνονται τα αντικείμενα), που αντιπροσωπεύουν την έκταση της κατανόησής μας, και της αντικειμενικής ύπαρξης των αντικειμένων, η οποία παραμένει μονίμως ασύλληπτη. Οι σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις φαίνεται να υποστηρίζουν την εικασία του Καντ, αποκαλύπτοντας έναν κόσμο που διαφέρει σημαντικά από τις διαισθητικές μας αντιλήψεις, ιδίως στις θεμελιώδεις πτυχές του χώρου και του χρόνου.
Στις σημερινές προοπτικές της νευροεπιστήμης, ένας αυξανόμενος αριθμός ειδικών υποστηρίζει ότι η αντίληψη δεν εξαρτάται αποκλειστικά από εξωτερικά ερεθίσματα, αλλά περιλαμβάνει επίσης προληπτικά σήματα που παράγονται εντός του εγκεφάλου. Αντί να λαμβάνουμε παθητικά τον κόσμο, τον κατασκευάζουμε ενεργά. Πέρα από τους εγγενείς περιορισμούς των αισθήσεών μας, τα εννοιολογικά μας πλαίσια φαίνονται ανεπαρκή όχι μόνο για να διερευνήσουμε επαρκώς την αληθινή φύση της πραγματικότητας αλλά και για να την κατανοήσουμε με ακρίβεια όπως πραγματικά είναι.
Τα χαμένα έργα του Αριστοτέλη: Ερευνώντας τα μυστήρια των χαμένων χειρογράφων
