«Σήμερα, η μαμά πέθανε. Ή ίσως χθες, δεν ξέρω». Έτσι ξεκινά ο Καμύ το βιβλίο του «Ο Ξένος» και μια βαριά πέτρα κάθεται στο στομάχι διαβάζοντας την πρώτη αυτή γραμμή. Είναι ίσως μία από τις πιο βαρύγδουπες φράσεις που ξεκινά ένα μυθιστόρημα και σίγουρα έχει χαραχτεί βαθιά μέσα μας.
Αλμπέρ Καμύ: «Έχουμε την τέχνη για να μην πεθάνουμε από την αλήθεια»
«Aujourdhui, maman est morte». Αυτή η ευθεία και λακωνική πρόταση θέτει τις βάσεις για την υπαρξιακή εξερεύνηση που ακολουθεί. Η χρήση του αορίστου και της λιτής έκφρασης του τραγικού αυτού γεγονότος συμβάλλει στη συναισθηματική απόσταση που χαρακτηρίζει τον πρωταγωνιστή Μερσώ, ο οποίος προσεγγίζει τα γεγονότα της ζωής με φαινομενική αδιαφορία. Η ιδιαιτερότητα του «aujourd’hui» (σήμερα) υπογραμμίζει την αμεσότητα του γεγονότος, σηματοδοτώντας μια κομβική στιγμή στο ταξίδι του Μερσώ.
Ο πόνος που πηγάζει από αυτή τη βαθιά απώλεια είναι φανερά αντιληπτός, μεταφέροντας ένα μοναδικό συνδυασμό συναισθηματικής πολυπλοκότητας. Ο Καμύ χρησιμοποιεί ένα μινιμαλιστικό στιλ αφήγησης που, αντί να εμβαθύνει στην περιγραφή της θλίψης, επιτρέπει στον πόνο να διαπερνά την ατμόσφαιρα με μια ήρεμη ένταση. Αυτή η άκοσμη έκφραση της απώλειας προκαλεί μια ωμή και άμεση συναισθηματική επίδραση και μας φέρνει αντιμέτωπους με την αμείωτη αλήθεια ενός βαρυσήμαντου και μη αναστρέψιμου γεγονότος.
Επιπλέον, ο απόμακρος τόνος του Μερσώ, καθώς αφηγείται ουσιαστικά τον θάνατο της μητέρας του, καθρεφτίζει το συναισθηματικό μούδιασμα του πρωταγωνιστή. Έτσι, αντιλαμβανόμαστε ένα βαθύ κενό, απουσία. Είναι ένας πόνος που κρύβεται στο ανείπωτο, στο ανέκφραστο, στο ανομολόγητο – ένας πόνος που σιγοβράζει, κάνοντας τον αναγνώστη να συνειδητοποιήσει το κενό που άφησε η μητέρα που έφυγε.
Ο πόνος του θανάτου μιας μητέρας δεν απεικονίζεται μέσα από παραδοσιακές εκφράσεις θρήνου, αλλά αντίθετα υφαίνεται στον ιστό του υπαρξιακού ταξιδιού του Μερσώ. Η αντισυμβατική απάντηση στο θάνατο ωθεί τον αναγνώστη να αντιμετωπίσει τη δυσφορία των κοινωνικών προσδοκιών. Ο πόνος δεν στέκει μόνο στην απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου αλλά και στην εξερεύνηση του παραλογισμού της ζωής και στην αναμέτρηση του ατόμου με την εγγενή ανούσια ύπαρξη. Είναι ένας πόνος που ξεπερνά το άμεσο συναισθηματικό πεδίο και επεκτείνεται στα βαθιά φιλοσοφικά ερωτήματα που διαποτίζουν το έργο του Καμύ.
Εμείς πάντως, δεν την ξεπεράσαμε ποτέ αυτήν την πρόταση…
Η Lavart προτείνει: 10 υπέροχα βιβλία που ο κάθε φιλότεχνος θα λατρέψει!
