«Γιατί σε αυτή την εποχή άλλοι παραμένουν ακλόνητοι ψυχικά και άλλοι πάσχουν από κατάθλιψη. Γιατί είμαστε γεμάτοι αντιφάσεις και πελαγώσαμε. Θυμηθήκαμε να διεκδικήσουμε δικαιώματα και ελευθερίες και ο πιο απλός τρόπος είναι να επιρρίπτουμε τις ευθύνες απέναντι».
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Πηνελόπη Χριστοπούλου, ξεκινώντας μπορώ να εξομολογηθώ το γεγονός πως καθώς παρατηρούσα τον Γρηγόρη Παπαδόπουλο στην πρόβα της παράστασης κάποια στιγμή μου ψιθύρισες «είναι φοβερός!». Μίλησέ μου για τη συνεργασία σας…
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Αυτή ήταν αυθόρμητη και ειλικρινής εξομολόγηση! Κατά τη διάρκεια των προβών είμαι κι εγώ ένας θεατής. Η μαγεία υπάρχει, όταν ο ίδιος ηθοποιός σε κάθε πρόβα σε πάει όλο και πιο μπροστά, σε εκπλήσσει, σου ανοίγει πολυμήχανα όλο και περισσότερους δρόμους και οπτικές ! Ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος έχει μια αστείρευτη σκηνική ευφυΐα. Νοιώθω τυχερή που συνεργάζομαι μαζί του.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Στο κείμενό σου σατιρίζεις και σαρκάζεις τον επιχειρηματικό/διαφημιστικό/δημοσιοσχετίστικο χώρο. Ο χώρος αυτός υπήρξε η αφορμή ή το μέσο για μια σάτιρα με αποδέκτες όλες τις κοινωνικές ομάδες;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Η αφορμή αλλά και ο στόχος του έργου δεν είναι βέβαια η σάτιρα κάποιας κοινωνικής ομάδας. Αντιθέτως, βρίσκεται στην άλλη άκρη! Κάτω από το γκλάμορους αλλά και «φαρμακωμένο» πάπλωμα του Ανρί Σαρλότ βρίσκεται η κοινωνία. Η πλάνη έγκειται στο ότι νομίζουμε τόσο εμείς όσο και ο ίδιος πως είναι ο θύτης. Δεν είναι όμως έτσι! Συγγραφικά, λοιπόν, είναι το μέσο. Ίσως γιατί ένας διάσημος και φιλόδοξος διαφημιστής που αναμένει να πάρει τη θέση του διευθυντή στην πολυεθνική στην οποία εργάζεται, νοιώθει περισσότερο «υποχρεωμένος» να υποτάσσεται σε κάποια πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς. Πρότυπα που θα τον κάνουν να γίνει αρεστός ή κοινωνικά αποδεκτός προκειμένου να επιτύχει, ανεξαρτήτως με το αν ταιριάζουν αυτά στην προσωπικότητά του ή όχι! Πρόκειται για προσωπεία που όλοι μας υιοθετούμε προκειμένου να «επιβιώσουμε» και που πολλές φορές χάνουμε και εμείς οι ίδιοι πίσω από αυτά τον πραγματικό μας εαυτό.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ο χρόνος, η μεγαλύτερη γιορτή και το βαρύτερο πένθος συνάμα. Τί σε οδήγησε στην επιλογή να ασχοληθείς με ένα ζήτημα που αφορά κατ’ εξοχήν τον χρόνο;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Ο χρόνος είναι θεραπευτής αλλά και πόνος. Και απειλή. Και έτσι χρησιμοποιείται στο έργο. Το τικ τακ του ρολογιού γίνεται όλο και πιο απειλητικό για τον ήρωα. Και αποδείχτηκε πολύ οδυνηρός για τον Ανρί Σαρλότ αλλά και θεραπευτής γι’ αυτόν. Η αναμονή είναι που τον «ξεγυμνώνει». Η αναμονή είναι που κάνει τον ήρωα να έρθει αντιμέτωπος και να συγκρουστεί με τον εαυτό του. Γι’ αυτόν ο χρόνος μέχρι τώρα σήμαινε μόνο χρήμα! Κειμενικά τόσο ο χρόνος όσο και ο τόπος είναι οι πρωταγωνιστές. Όλα εκτυλίσσονται και προχωρούν χάρη των συμβάσεων που θέτει ο τόπος και ο χρόνος.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Πώς επιλέχτηκε ο τίτλος «EXIT – Παρακαλώ περιμένετε»;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Φαντάσου το σαν μια έξοδο κινδύνου, όπου όλοι εισρέουν για να διαφύγουν – όμως εκεί ξαφνικά εμφανίζεται ένα «stop»! Είναι συμβατός τόσο με τον πυρήνα της παράστασης, όσο και με την αντίφαση του ήρωα. Από την άλλη, είναι και η «exit» εκδοχή μας . Η «έξοδος» του Ανρί Σαρλότ!Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Καθώς το ένα «Παρακαλώ περιμένετε» ακολουθεί το επόμενο και το επόμενο, το κοινό βιώνει αντίστοιχα συναισθήματα συνενοχής, αγωνίας και κυρίως αδιεξόδου με αυτά που ένιωσε, όταν διάβασε τη «Δίκη» και τον «Πύργο» του Φρανς Κάφκα. Για ποιο λόγο πιστεύεις πως το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι διαχρονικό;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Αυτό που ίσως είναι κοινό σημείο στη Δίκη του Κάφκα είναι πως και οι δύο έχουν διαπράξει ένα έγκλημα, το οποίο, όμως, δε γνωρίζουν ποιο είναι. Και βρίσκονται να κρίνονται και να καταδικάζονται γι’ αυτό. Μια άλογη κοινωνία, μια κοινωνία – καρικατούρα με ανθρωπάκια που υποτάσσονται και λειτουργούν μηχανιστικά προκειμένου να επιβιώσουν.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Η διαδικασία της συγγραφής είναι μια διαδικασία ανάγκης; Είναι μια διαδικασία που προκύπτει τη στιγμή που το άτομο αντιλαμβάνεται την ύπαρξη ταλέντου μέσα του;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Για να αντιληφθεί κάποιος πως έχει ή δεν έχει ταλέντο, χρειάζεται να εξασκηθεί σε αυτό. Να ασκήσει τη γραφή. Και για να φτάσει ως εκεί, πρέπει πρώτα να νιώσει την ανάγκη. Αν με ρωτάς τί είναι η συγγραφή, τότε θα έλεγα πως είναι ένα γλυκόπικρο ταξίδι. Μια πολύ επίπονη διαδικασία που απαιτεί πρώτα απ’ όλα σκληρή δουλειά, αυτοπειθαρχία, ενίοτε και τόλμη. Κατόπιν έρχεται το ταλέντο.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Σε σένα πώς προέκυψε; Πώς ξεκίνησες να γράφεις; Και τί είναι αυτό που σε κάνει να πιάσεις το στυλό ή να ανοίξεις ένα νέο έγγραφο στο word;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Ξεκίνησα από την παιδική μου ηλικία γεμίζοντας τα λευκά περιθώρια στα σχολικά βιβλία με διηγήματα, σκέψεις, εμπειρίες. Η συγγραφή είναι ένα μικρόβιο, ένας ιός που έρχεται και προσκολλάται όπου βρει γόνιμο έδαφος και σε στιγματίζει για πάντα. Γίνεται ο τρόπος που επικοινωνείς, ο τρόπος που ζεις .
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ποια είναι η άποψή σου για την αντίδραση μιας μεγάλης μερίδας του καλλιτεχνικού κόσμου στην Ελλάδα αναφορικά με το ζήτημα του Φαμπρ;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Θεωρώ πως ήταν δικαιολογημένα ακραία. Και ο λόγος είναι πως η αντίδραση αυτή ήταν η πιο εύλογη αντίδραση σε μια εξίσου ακραία δράση – δήλωση του Φαμπρ. Μια αλυσίδα δράσης – αντίδρασης. Είναι ανεπίτρεπτο καλλιτεχνικά να δηλώνεις πως δεν γνωρίζεις τον πολιτισμό μιας χώρας, όταν πρόκειται να αποκτήσεις ηγετική θέση σ’ αυτόν. Ο πολιτισμός μιας χώρας είναι η ταυτότητά της. Αποκαλύπτει τη σκέψη μας, τις αλήθειες μας.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ποιος είναι ο αγαπημένος σου σκηνοθέτης; Μη μου πεις ο Ανρί Σαρλότ!
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Μα φυσικά ο κ. Ανρί Σαρλότ! Θέλει και ερώτημα; Κατά τα άλλα, όχι, δεν έχω κανέναν αγαπημένο σκηνοθέτη. Έχω αγαπημένες πολλές δημιουργίες όμως! Εκτιμώ και θαυμάζω έργα και τρέφω μεγάλο σεβασμό και εκτίμηση στα έργα πολλών, χωρίς όμως να το θεωρώ δίκαιο να ονοματίζω. Σήμερα είναι αυτός, αύριο ίσως προστεθεί και κάποιος άλλος … Δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες. Υπάρχουν όμως πολλοί σκηνοθέτες που με αγγίζουν και με συγκινούν οι δουλειές τους.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ύστερα από το σοκ που υπέστην (το εννοώ) παρακολουθώντας τον Γρηγόρη Παπαδόπουλο να υποδύεται έναν πετυχημένο διαφημιστή, έκανα την σκέψη πως οι άνθρωποι που έφερναν ως επιχείρημα τις θέσεις εργασίας που θα χάνονταν, αν ο Φαμπρ παρέμενε στο τιμόνι του φεστιβάλ, είναι εν πολλοίς οι ίδιοι με αυτούς που αντιστρατεύονται, ενίοτε διακατεχόμενοι από μια αριστερομανία, τις τεχνικές ενός πετυχημένου διαφημιστή, ενός πετυχημένου επιχειρηματία. Ελευθερία κατά το δοκούν;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Θα αποφύγω να απαντήσω σε αυτό. Πιστεύω πως δεν είναι αυτοί που εναντιώθηκαν στον Φαμπρ. Δεν είναι θέμα σκεπτικού, είναι θέμα καρδιάς. Εναντιώθηκαν και αυτοί, ναι! Γιατί παλεύουν να επιβιώσουν, αλλά εναντιώθηκαν και άλλοι. Αριστεροί, δεξιοί, μοντέρνοι, παραδοσιακοί…, επιχειρηματίες, εργαζόμενοι, καλλιτέχνες ή μη. Όσοι παλεύουν και ελπίζουν για ένα ανώτερο πολιτιστικό επίπεδο, όσοι ζουν από το φεστιβάλ αυτό, όσοι δεν θέλουν η τέχνη να κατευθύνεται με πολιτικές βλέψεις… όχι μόνο οι αριστεροί. Δεν ταιριάζει όμως στο δικό μου σκεπτικό να αντιστρατεύεται κάποιος πετυχημένους επιχειρηματίες ή διαφημιστές ή όποιο άλλο επάγγελμα. Υπάρχει όμως αυτή η αντίφαση. Είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας. Γιατί σε αυτή την εποχή άλλοι παραμένουν ακλόνητοι ψυχικά και άλλοι πάσχουν από κατάθλιψη. Γιατί είμαστε γεμάτοι αντιφάσεις και πελαγώσαμε. Θυμηθήκαμε να διεκδικήσουμε δικαιώματα και ελευθερίες και ο πιο απλός τρόπος είναι να επιρρίπτουμε τις ευθύνες απέναντι.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Θεσσαλονίκη και θέατρο. Πώς τα βλέπεις;
Πηνελόπη Χριστοπούλου – Αισιόδοξα. Πάντοτε αισιόδοξα! Γίνονται πράγματα. Κάποιες φορές ίσως όχι τόσο πετυχημένα, κάποιες άλλες πάλι πολύ όμορφα, όμως παρά τις δυσκολίες, παρά τους στεναγμούς, υπάρχει μια κίνηση εμπρός. Πολυφωνία, νέα παιδιά, καινούργιες ιδέες, καθαρές και ειλικρινείς σχέσεις μεταξύ μας. Και αυτά είναι καλά συστατικά.
Συνέντευξη: Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart)
Φωτογραφίες: Διάνα Σεϊτανίδου (Lavart)
