Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Η Νοσταλγός του Παπαδιαμάντη, κυρία Μουτούση, ποιες δυσκολίες θα λέγατε ότι αντιμετωπίσατε στην προσέγγισή σας σε έναν τόσο ιδιαίτερο ρόλο;
Αριέττα Μουτούση – Νομίζω το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι η γλώσσα. Ήξερα ποια είναι η γλώσσα του Παπαδιαμάντη, την λάτρευα, αλλά όταν ήρθε η Άννα Παπαμάρκου, η σκηνοθέτιδα της παράστασης, και μου έκανε την πρόταση, αν και είπα αμέσως ναι, έτσι όπως μου τα περιέγραφε, ένιωσα ότι θα μιλάω πολύ λίγο. Λανθασμένη εντύπωση! Εν τω μεταξύ η παράσταση παίρνει τη μορφή της μέσα από την πρόβα. Τελικά, όταν πήρα στα χέρια μου το κείμενο για να ξεκινήσουμε πρόβες, είδα ότι έχω ένα σεβαστό κείμενο του Παπαδιαμάντη, αρκετά μεγάλο, και φοβήθηκα, κόμπλαρα… Αν και δεν υπήρχε περίπτωση να πω «δεν το κάνω» και γνώριζα ότι η μαγεία του συγγραφέα βρίσκεται στη γλώσσα, νόμιζα ότι δεν θα το καταφέρω.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Νιώσατε κάποια ευθύνη; Γιατί ο Παπαδιαμάντης είναι ο κορυφαίος, τουλάχιστον για μένα, Έλληνας διηγηματογράφος όλων των εποχών.
Αριέττα Μουτούση – Βέβαια! Είναι αυτονόητο πως νιώθεις ευθύνη. Και εννοείται όταν έχεις να κάνεις με τον Παπαδιαμάντη, η ευθύνη σου γιγαντώνεται.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Πρέπει να είστε εκεί, θα λέγαμε, 100%…
Αριέττα Μουτούση – Γενικά, ό, τι και να κάνω, στο θέατρο ή στη ζωή μου, πάντα δίνω το 100% του εαυτού μου. Όχι ότι αν δεν έχω να κάνω με Παπαδιαμάντη λέω μέσα μου «ας κάνω και λίγο κράτει». Όχι! Ό, τι κάνω είναι εξίσου σημαντικό για μένα, πόσο μάλλον όταν καταπιαστήκαμε με αυτό το κείμενο. Εκεί πια ήταν πολύ έντονο.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Άρα δεν είναι μόνο το έργο που σας εμπνέει. Έχει να κάνει και με μία τελειομανία;
Αριέττα Μουτούση – Δεν ξέρω αν είναι θέμα τελειομανίας, δηλαδή, δεν έχω στόχο να γίνει τέλειο, ακολουθώντας την ακριβή έννοια της λέξης. Άλλωστε τι είναι το τέλειο; Ποιος μπορεί να πει και να κρίνει τι είναι τέλειο; Απλώς θέλω κάθε φορά να μπαίνω, όσο πιο πολύ μπορώ, μέσα σε αυτό που κάνω, να δίνω τον πιο γνήσιο και πιο αληθινό εαυτό μου. Και αυτό έρχεται δουλεύοντας. Γενικά είμαι δουλευταρού, πάντα ήμουνα.
Γενικά δεν νοσταλγώ πράγματα από τη ζωή μου, θεωρώ ότι όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος είναι καλύτερα και έτσι δεν έχω αυτό το αίσθημα νοσταλγίας. Ό, τι ήταν πάει, πέρασε. Το θέμα είναι τώρα τι κάνουμε.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Το έργο μάς μεταφέρει σε μια άλλη εποχή. Είναι γραμμένο πολλά χρόνια πριν. Ποια είναι τα σημεία που το καθιστούν επίκαιρο και φαντάζομαι έπαιξαν ρόλο στο να επιλέξετε να συμμετέχετε στο ανέβασμά του;
Αριέττα Μουτούση – Πιστεύω ότι αυτά τα έργα μεγάλων συγγραφέων, όπως η Νοσταλγός, είναι πάντα επίκαιρα, γιατί μιλάνε για τη ζωή, για πράγματα που συμβαίνουνε στη ζωή μας και δεν αλλάζουν. Είναι κάποια πράγματα που όλοι οι άνθρωποι θα τα νιώσουν.. Όλοι οι άνθρωποι θα ερωτευτούν, θα παντρευτούν, θα νιώσουν την ανάγκη να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ό, τι και να σημαίνει αυτό για τον καθένα, όλοι οι άνθρωποι θα νιώσουνε την ανάγκη της ελευθερίας, της δημιουργίας, του να αγωνίζεσαι.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Αξίες που διατηρούνται στο χρόνο.
Αριέττα Μουτούση – Ακριβώς! Όλοι οι άνθρωποι, όποια εποχή και να ζούμε, κάνουμε το προσωπικό μας ταξίδι.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Ίσως ένα από αυτά να είναι και η αδιέξοδη πραγματικότητα, στην οποία βρίσκουμε την πρωταγωνίστριά μας, τη Λαλιώ; Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι που νιώθουν ότι πνίγονται στη σημερινή κοινωνία;
Αριέττα Μουτούση – Ναι, κατεξοχήν θα έλεγα! Αλλά η Λαλιώ μάλλον μια χαρά τα καταφέρνει. Είναι ένα κορίτσι μόλις 25 χρονών που διακαώς θέλει να γυρίσει πίσω στην πατρίδα της. Και αυτό που θέλει και έχει τεράστια σημασία γι’ αυτήν και για την ισορροπία της, δεν γινόταν εκείνη την εποχή. Δεν γινόταν να πεις στον άντρα σου «εντάξει είμαι παντρεμένη μαζί σου και δεν θέλω να χωρίσουμε, αλλά θέλω να γυρίσω πίσω στον τόπο μου και στους γονείς μου». Αλλά αυτή όλα τα κατάφερε. Όμως δεν είναι εύκολο. Όλα αυτά προκύπτουν μέσα από έναν προσωπικό αγώνα. Πρέπει να ξεπεράσεις ή και να βρεις τον εαυτό σου σε πολλά πράγματα για να φτάσεις εκεί που θες, εκεί που σε πάει η ζωή.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Η Λαλιώ, διακατέχεται από νόστο. Η λέξη πατρίδα τι σημαίνει για σας;
Αριέττα Μουτούση – Για εμένα προσωπικά, δεν έχει να κάνει τόσο με την εξωτερική πατρίδα, δηλαδή την πατρίδα που είναι ένας τόπος, όπως η Ελλάδα, η Αγγλία, η Κύπρος, που γεννήθηκες εκεί και θες να επιστρέψεις. Για μένα είναι μια εσωτερική διαδικασία, σα να γυρίζεις πίσω σ’ αυτό που πραγματικά είσαι και που έχεις χάσει ίσως με τον τρόπο που ζεις, που έχεις απαρνηθεί ή και «προδώσει» τον εαυτό σου, για να γυρίσεις πίσω στην αγνότητα και την γνησιότητα αυτού που πραγματικά είσαι. Γιατί και η Λαλιώ είναι μικρή όταν επιθυμεί να περάσει απέναντι, στην πατρίδα, και ίσως αυτά που εγώ λέω τώρα να μην ταιριάζουν σε μια 25χρονη κοπέλα.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Έτσι και αλλιώς οι άνθρωποι βλέπουν τα πράγματα ανάλογα με την ηλικία τους μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα.
Αριέττα Μουτούση – Βέβαια! Δεν μπορεί να έχει ένας νέος τις ίδιες ανάγκες, την ίδια πορεία. Αν και έχω γνωρίσει ανθρώπους σε νεαρή ηλικία, οι οποίοι είναι πάρα πολύ ώριμοι, πολλές φορές περισσότερο και από άλλους μεγαλύτερης ηλικίας.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Στην πορεία σας, είτε στο θέατρο είτε στην τηλεόραση, νιώσατε ποτέ ότι περιορίζεστε, ότι βρίσκεστε σε κάποια κατάσταση που δεν σας αντιπροσωπεύει;
Αριέττα Μουτούση – Όχι δεν έχω νιώσει έτσι, με την έννοια ότι πάντα πίστευα ότι εκεί που ήμουν, έπρεπε να είμαι, δίνοντας ό, τι καλύτερο μπορώ σε σχέση με αυτό που βιώνω εκείνη τη χρονική στιγμή. Αλλά υπάρχει και η αίσθηση πολλές φορές ότι πνίγεσαι. Θα το θεωρούσα όμως αγνωμοσύνη να πω ότι βρισκόμουν σε μια κατάσταση που δεν θα έπρεπε να είναι αυτή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχω αισθανθεί περιορισμένη. Γιατί αργότερα αντιλαμβανόμαστε ότι καλό μας έκανε η όποια κατάσταση και μάθαμε κάποια πράγματα, ενώ η πορεία μας δεν θα ήταν ποτέ η ίδια.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Πως προσδιορίζετε την ελευθερία του να κάνεις ό, τι θέλεις, να λες ό, τι θέλεις;
Αριέττα Μουτούση – Είναι πολύ μεγάλο θέμα αυτό της ελευθερίας. Η προσωπική ελευθερία είναι το Νο1 στη λίστα αυτών που έχει ανάγκη ο κάθε άνθρωπος. Απλώς ανάλογα με την ηλικία μας αντιλαμβανόμαστε την ελευθερία διαφορετικά. Δεν ξέρω δηλαδή αν τώρα για μένα ελευθερία είναι απλώς να κάνεις ό, τι θέλεις ή είναι περισσότερο να δέχεσαι αυτό που συμβαίνει σαν φυσική ροή των πραγμάτων. Να μην πολεμάς συνέχεια τα γεγονότα και τον εαυτό σου. Και βέβαια μέσα σ’ αυτήν την προσωπική σου ελευθερία να νοιάζεσαι και για τον διπλανό σου. Γιατί μέχρι πού μπορείς να φτάσεις με το να κάνεις ό, τι θέλεις και τον άλλον να μην τον λαμβάνεις υπόψη σου;
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Υπάρχει και το γνωστό, εκεί που η ελευθερία μας τελειώνει, αρχίζει η ελευθερία του άλλου.
Αριέττα Μουτούση – Ναι, είναι λεπτές οι ισορροπίες, μιας που ξεκινήσαμε να μιλάμε φιλοσοφικά…Αλλά βέβαια πώς αλλιώς να μιλήσεις άμα διαχειρίζεσαι το κείμενο του Παπαδιαμάντη; Μπορείς να κάθεσαι να μιλάς ώρες, μέρες, χρόνια…
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Ακριβώς! Επιστρέφοντας στα της παράστασης αμιγώς, η οποία παίζεται για δεύτερη χρονιά με επιτυχία στο θέατρο Αλκμήνη και τώρα ήρθε και στη Θεσσαλονίκη. Πού αποδίδετε την αποδοχή που γνωρίζει από τον κόσμο;
Αριέττα Μουτούση – Ο κόσμος που έρχεται συγκινείται βαθιά. Εγώ εκεί μπορώ να το αποδώσω. Αγγίζει την ψυχή τους και πώς να μην γίνει αυτό όταν το ίδιο το κείμενο του Παπαδιαμάντη το κάνει αυτό, αγγίζει την ψυχή και την αλήθεια του κάθε ανθρώπου. Και ενώ οι θεατές έρχονται δύσπιστοι σε στυλ «Τι θα γίνει τώρα, θα καταλάβουμε το έργο;» τελικά από αυτά που μας λένε, όχι μόνο καταλαβαίνουν, αλλά είναι κάτι που τους γεμίζει, τους κάνει καλό. Χωρίς να θέλω να χρησιμοποιώ και μεγάλες κουβέντες, γιατί αυτά είναι σχόλια των θεατών όχι των ηθοποιών. Πάντως σίγουρα για να έχει η παράσταση αυτή τη διάρκεια στον χρόνο και να γεμίζει ένα θέατρο, σημαίνει ότι αγγίζει πολύ κόσμο, περισσότερο μάλιστα και από αυτό που εμείς περιμέναμε.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Συνήθως οι συντελεστές είναι διστακτικοί όταν πρόκειται για έργα τέτοιου είδους αλλά η ιστορία δείχνει μέχρι τώρα ότι τους βγαίνει!
Αριέττα Μουτούση – Ναι, αλλά το βρίσκω και φυσιολογικό, γιατί ό, τι είναι αληθινό και γνήσιο δεν μπορεί παρά να σε αγγίξει. Γιατί είσαι εσύ, βλέπεις τον εαυτό σου μέσα στο έργο.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Η συναναστροφή σας με το θέατρο από την παιδική ηλικία λόγω του επαγγέλματος της μητέρας σας τι ρόλο έπαιξε στο να ακολουθήσετε την υποκριτική; Είχατε άλλα σχέδια και μετά άλλαξαν;
Αριέττα Μουτούση – Σίγουρα θα επηρεάστηκα ακόμη και χωρίς να το καταλάβω από τη στιγμή που βρισκόμουν από τόσο μικρή ηλικία συνέχεια στο θέατρο και έβλεπα τη μαμά μου να παίζει διάφορους ρόλους. Πηγαίναμε και σε περιοδείες. Δεν μπορώ να πω όμως ότι ήμουν ένα παιδί που έλεγε «θέλω να γίνω ηθοποιός». Ήταν κάτι που το φύλαγα βαθιά μέσα μου, ήταν κάτι πολύ δικό μου, είχα τους φόβους μου και δεν μπορούσα να αποφασίσω αν όντως θέλω να το κάνω αυτό. Αγαπούσα και πάρα πολύ, όπως και αγαπώ, τα παιδιά και επειδή ο πατέρας μου ήταν ψυχίατρος θα μ’ άρεσε να ασχοληθώ και με την παιδοψυχιατρική. Γενικά σκεφτόμουν διάφορα. Νομίζω ότι αυτό που έκανε την ανατροπή είναι ότι, όταν πήγα στην Αγγλία, όπου έμεινα πολλά χρόνια, άρχισα να βλέπω παρά πολύ θέατρο, μας πήγαιναν σε καταπληκτικές παραστάσεις και τότε μπήκα και στη θεατρική ομάδα. Μετά η ενασχόλησή μου με το θέατρο ήταν κάτι αναπόφευκτο.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Νοσταλγείτε πράγματα από τότε;
Αριέττα Μουτούση – Θα έλεγα όχι. Γενικά δεν νοσταλγώ πράγματα από τη ζωή μου, όχι γιατί μετανιώνω ή θυμώνω για ό, τι έζησα, και τα καλά και τα κακά, απλώς θεωρώ ότι όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος είναι καλύτερα και έτσι δεν έχω αυτό το αίσθημα νοσταλγίας. Ό, τι ήταν πάει, πέρασε. Το θέμα είναι τώρα τι κάνουμε.
Ευγενία Θεοδωρίδου (Lavart) – Σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη κουβέντα!
Αριέττα Μουτούση – Εγώ ευχαριστώ πολύ.
