If the Car Besides You Moves Ahead, ο τίτλος του νέου single του James Blake και ήδη τα οντολογικά ερωτήματα ξεπηδούν και προδιαγράφουν το εννοιολογικό πλέγμα της σκέψης τόσο των μουσικών παραγωγών J. Blake, D. Maker, N. Boddy και M. Colton, όσο και του σκηνοθέτη A. Brown. “If the car besides you moves ahead / As much as it feels as though you‘ re dead / You‘re not going backwards” επαναλαμβάνουν τα φωνητικά διακηρύσσοντας τον κοινό θεματικό πυρήνα μουσικής παραγωγής και οπτικοποίησης του ηχοτοπίου. Το ηλεκτρονικό dubstep ύφος του κομματιού κάνει χρήση εκ του μουσικού του οπλοστασίου φωνητικές και μελωδικές αλλοιώσεις, συγκοπές εκφοράς του λόγου και διακυμάνσεις της ταχύτητας του ρυθμού και της μουσικής, στοιχεία που συναποτελούν τα οπτικά επιχειρήματα του Brown.
Η κεντρική οπτική ιδέα του video clip φαίνεται να περιστρέφεται γύρω από τη πεποίθηση πως το φως – ή/και η έλλειψη αυτού – ορίζει την αντίληψη της αενάως μεταβαλλόμενης υλικότητας του κόσμου. Δεν υπάρχει προδιαγεγραμμένη και σταθερή ύλη στην πραγματικότητα του κομματιού. Τα σχήματα των αφηγηματικών αντικειμένων-υποκειμένων διαμορφώνονται ανάλογα με τον αριθμό, την ταχύτητα και την κατεύθυνση των φωτεινών πηγών καθώς και με τις αντίστοιχες σκιάσεις, που αναπόφευκτα δημιουργούνται. Εν ολίγοις, ο θεατής δεν είναι ποτέ σε θέση να επισφραγίσει με πλήρη βεβαιότητα την ακριβή μορφή των αντικειμένων, αφού αυτή συνεχώς μεταβάλλεται, εξ’ αιτίας της συνιστώσας του φωτός. Οι ευθείες γραμμές μετατρέπονται σε καμπύλες, τα σχήματα σε γραμμές, οι φωτεινές πηγές γίνονται θολές ενώ η ανθρώπινη φιγούρα αποδίδεται αποκλειστικά μέσω της σκιάς, γεγονός που επιτρέπει την απόλυτη συγχώνευση ανθρώπου και χώρου στις στιγμές ολικής συσκότισης.
Ο τρόπος αναπαράστασης του ανθρώπου εγείρει ζητήματα αποδοκιμασίας της ιδέας περί ατομικής ολοκληρώτητας, προάγοντας ένα μοτίβο κατακερματισμού και τμηματικής αναπαράστασης. Ο άνθρωπος δεν προβάλλεται ποτέ στην ακέραιη μορφή του, αλλά αποσπασματικά – πότε ένα κεφάλι και πότε ένα χέρι. Το ίδιο συμβαίνει και με τα αντικείμενα – στις ελάχιστες στιγμές που ο θεατής βλέπει ολόκληρο το αυτοκίνητο, δεν αποτελεί μια αυτόνομη μονάδα αλλά τμήμα μιας ευρύτερης οπτικής σύνθεσης. Με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος εξισώνεται με εξάρτημα του αυτοκινήτου – συνυπολογίζοντας πως η επιλογή της θέσης της κάμερας τοποθετεί και το θεατή ακινητοποιημένο στο εσωτερικό του εν κινήσει οχήματος. Η αίσθηση του κατακερματισμού ενισχύεται οπτικά από τις διακεκομμένες γραμμές, το φίλτρο “pixel” που αποδομεί την ακεραιότητα της εικόνας και το φίλτρο “ελαττωματικής αναμετάδοσης”, του οποίου οι οριζόντιες γραμμές τέμνουν την αφηγούμενη οπτική σύνθεση.
Η υλική ρευστότητα και η μη ακεραιότητα προεκτείνονται και στις διαστάσεις του χώρου και του χρόνου. Η χρήση της επιφάνειας των υλικών, η διάθλαση του φωτός και η αντανάκλαση παίζουν κομβικό ρόλο εδώ. Ο χώρος μεταβάλλεται και διευρύνεται συνεχώς από τους αντικατοπτρισμούς των φωτεινών πηγών πάνω στις διάφορες κινούμενες επιφάνειες, καθιστώντας αδύνατη μια σαφή χωροταξική οριοθέτηση. Η μορφή των οπτικών συνθέσεων διαρκώς τροποποιείται σε συνάρτηση με την εφαρμογή διαφορετικής επιφάνειας και γωνίας λήψης, ενώ πλειστάκις δημιουργείται η αίσθηση στο θεατή πως παρεμβάλλεται ανάμεσα σε εκείνον και στην εικόνα μια διάφανη επιφάνεια – σταγόνες νερού/θαμπάδα στο τζάμι. Ως αποτέλεσμα, επιτυγχάνεται η σύσταση μιας εναλλακτικής καλειδοσκοπικής πραγματικότητας.
You are currently viewing a placeholder content from Youtube. To access the actual content, click the button below. Please note that doing so will share data with third-party providers.
Χρόνος και κίνηση εμπίπτουν στο φάσμα μη προσδιορισμού και ρευστότητας που προκρίνεται από τους J. Blake και A. Brown, με ασταθή ρυθμό και ταχύτητα (κάμερας και mis en scene), χρήση reverse, fast forward και παύσεων στη ροή της κίνησης. Η διαστολή και η διαλειμματικότητα έρχεται σε ρήξη με τη γραμμική, συνεχή και μονοδιάστατη αντίληψη του χρόνου και της κίνησης. Η αντιληπτική αλλοίωση των δύο εννοιών επιβεβαιώνεται από τη γενικότερη επισήμανση της ιδέας του κινούμενου οχήματος που επιχειρείται ηχητικά και οπτικά στο κομμάτι. Το πλάνο του “ακίνητου” εν κινήσει αυτοκινήτου προκύπτει από την ψευδαίσθηση που προκαλείται όταν ένας επιβάτης παρακολουθεί ένα άλλο όχημα που κινείται με την ίδια ταχύτητα – το όχημα μοιάζει ακίνητο και το περιβάλλον κινητό. Τούτη η ψευδαίσθηση μεταφέρεται και στο θεατή, ο οποίος φαντάζει ως το μοναδικό ακινητοποιημένο τμήμα μιας πραγματικότητας, όπου όλα μεταβάλλονται και κινούνται, ενώ δύναται να αναχθεί αλληγορικά σε ένα σκωπτικό σχόλιο σχετικά με την πρόσληψη της πληροφορίας και τις “παρωπίδες” της ανθρώπινης αντίληψης.
Δια μέσου της σκηνοθετικής κλιμάκωσης του If the Car Besides You Moves Ahead διαγράφεται μια πορεία προς την ψηφιακή αλλοίωση της πραγματικότητας. Από τη ρεαλιστική αναπαράσταση των εναρκτήριων 20”, ο αφηγηματικός κόσμος αλλοιώνεται τη στιγμή που ο άνθρωπος βάζει μπρος τη μηχανή του αυτοκινήτου και καταλήγει στην ψηφιακή παραμόρφωση του μέσου καθαυτού, της εικόνας. Η glitch αισθητική των παρεμβολών αναμετάδοσης, σε πλήρη αντιδιαστολή με την άρχουσα αντίληψη περί hd ποιότητας της ψηφιακής τεχνολογίας, μας λέει πως κάτι τελικώς δεν πάει καλά. Μήπως να το σκεφτώ δις πριν επιβιβαστώ στο αυτοκίνητο μου την επόμενη φορά; Αντί δισταγμού προτιμότερο το service, the next time the car besides me moves ahead…
Κείμενο: Γιώργος Πανόπουλος (Lavart)
