Θεσσαλονίκη – Περπάτημα στην πόλη
Όλοι γνωρίζουμε τα οφέλη που προσφέρει το περπάτημα στην υγεία. Πέρα από τις όποιες υπερβολές της τάσης του healthy lifestyle, «ευ ζην» κατά το ελληνικότερον, είναι προφανές ότι η αστική ζωή είναι και καθιστική ζωή. Οι εργασίες μας είναι κατά κύριο λόγο στατικές και οι διάφορες δραστηριότητές μας απλώνονται σε τόσο μεγάλες αποστάσεις που -ως αποτέλεσμα και της έλλειψης χρόνου και της ανεπάρκειας των μέσων μαζικής μεταφοράς- γίνεται επιτακτική η κίνηση με τροχοφόρα οχήματα. Οπότε είναι φυσικό, κάποιου είδους σωματική άσκηση να γίνεται απολύτως απαραίτητη σε καθημερινή βάση.
Υπάρχουν όμως και δύο διαστάσεις του περπατήματος που δεν είναι τόσο προφανείς, αλλά είναι εξίσου σημαντικές:
- το περπάτημα αποτελεί μια σημαντική δραστηριότητα νοηματοδότησης και οικειοποίησης του χώρου. Επομένως, μας συνδέει στενότερα και ουσιαστικά με τον συλλογικό χώρο.
- το περπάτημα είναι μια ελάχιστη κατάσταση ελευθερίας, ελευθερίας του αποχωρούντα, μια ελαχίστη απόκριση στο κάλεσμα της άγριας ζωής. Είναι μια δραστηριότητα που μας αποσυνδέει από την ασφυκτική καταπίεση της καθημερινότητας.
Δυστυχώς, η Θεσσαλονίκη, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ελληνικές πόλεις, δεν είναι φιλική στους πεζούς. Πέραν της έλλειψης ορθολογικής σχεδίασης, φαίνεται να έχει παραδοθεί στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, στην παράνομη στάθμευση, στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων και εμπορευμάτων. Στη Θεσσαλονίκη οι περιπατητές βρίσκουν συνήθως παρηγοριά είτε στο θαλάσσιο μέτωπο της πόλης, που προσφέρεται γι’ αυτή τη δραστηριότητα λόγω της γραμμικής συνέχειας της παραλίας, είτε στο περιαστικό δάσος του Σέιχ Σου, το οποίο είναι γεμάτο κρυμμένες ομορφιές και αν δεν το έχετε ήδη κάνει, αξίζει να το εξερευνήσετε. Εκτός όμως από τις δύο αυτές σταθερές αξίες της πόλης, υπάρχουν διάσπαρτες πολλές τοποθεσίες που εμπνέουν για περπάτημα. Κάποιες από αυτές θα δούμε παρακάτω, για να σας παρακινήσουμε για βόλτες:
Άλσος ΔΕΛΑΣΑΛ (Δυτικά)
Το άλσος Δελασάλ, ή αλλιώς δημοτικό άλσος Πεύκων, πάρα τη μικρή του έκταση, εξαιτίας της πυκνής του βλάστησης και της χαμηλής του επισκεψιμότητας είναι μια εξαιρετική επιλογή αν αυτό που επιθυμείς όταν βγαίνεις για περπάτημα είναι να «αποσυνδεθείς». Η «αγριότητα» και η ακανόνιστη δομή του δεν κάνουν καθόλου βαρετή την επαναληπτική κίνηση στα μονοπάτια του, που ποτέ εν τέλει δεν είναι τα ίδια όσες φορές κι αν τα διαβείς. Η βόλτα εδώ γίνεται υπό σκιάν, τα φυλλώματα των δέντρων σε προστατεύουν από τον ήλιο ακόμη και το καταμεσήμερο. Οι διάσπαρτοι στο χώρο σταυροί δεν είναι εικαστική παρέμβαση, αλλά ίχνη ιδιοκτησίας από την κοινότητα των Fréres, η οποία ίδρυσε και το κολέγιο De La Salle. Για να μην αναρωτιέστε για τη σημασία τους, αναπαριστούν την πορεία του Χριστού προς τον Γολγοθά («Via Deloroza»).
Πρώην Στρατόπεδο Κόδρα (Ανατολικά)
Στην άλλη πλευρά της πόλης, σε μία προνομιακή θέση κοντά στη θάλασσα, ο πολύ μεγαλύτερος σε έκταση ελεύθερος χώρος του Στρατοπέδου Κόδρα δίνει με έναν διαφορετικό τρόπο μια ανάλογη αίσθηση «παρένθεσης». Ασαφής χώρος, γεμάτος ερειπωμένα διατηρητέα κτίσματα και με μία γενική εικόνα εγκατάλειψης, ένα αστικό κενό σε εκκρεμότητα εν όψει της αξιοποίησης του ως υπερτοπικό πάρκο αναψυχής, αθλητισμού και πολιτισμού, ενεργοποιεί εν τέλει στον περιπατητή μια συνθήκη αμηχανίας, αβεβαιότητας και ανοίκειου, του προσφέρει δηλαδή ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να ξεφύγει από τη ρουτίνα και να περάσει σε μία κατάσταση εξερεύνησης. Η εξερεύνηση μπορεί να επεκταθεί και εκτός του χρόνου και του τόπου του περιπάτου, λόγου χάριν, όπως συνέβη στην περίπτωση μου, ένα γκράφιτι που είδα σε μια πρωινή βόλτα εκεί με έκανε να περάσω όλο το απόγευμα διαβάζοντας Ηλία Πετρόπουλο. Προσοχή μόνο στα αδέσποτα σκυλιά, αν και πρόσφατα απομακρύνθηκε το κυνοκομείο που είχε εγκατασταθεί παράνομα στην περιοχή.
Πρώην Στρατόπεδο Καρατάσιου (Δυτικά)
Άλλος ένας χώρος σε αναμονή αξιοποίησης, με εντελώς όμως διαφορετική εικόνα και ατμόσφαιρα και με πολύ μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας. Νιώθει κανείς με μια γρήγορη ματιά ότι το Στρατόπεδο Καρατασίου είναι ένας ζωντανός χώρος, οι περίοικοι φρόντισαν να το ενσωματώσουν ενεργά στις ζωές τους, με την εγκατάσταση αστικών λαχανόκηπων ήδη από τις αρχές του 2011, με την πρωτοβουλία της ομάδας Αστικών & Περιαστικών Καλλιεργειών (ΠΕΡ.ΚΑ) και με την άδεια του Δήμου Παύλου Μελά.
Άλσος /Δασύλλιο Μετέωρων Πολίχνης (Δυτικά)
Αίσθηση δάσους θα βρει κανείς στο Άλσος Μετεώρων, όπου υπάρχουν και υποδομές για παιδικό παιχνίδι, καθώς και αστικός εξοπλισμός κατάλληλος για ξεκούραση και ρεμβασμό. Σίγουρα αν τον επισκεφτείτε θα χαρεί το μάτι σας πευκοβελόνες! Εμφανής στον χώρο είναι η δράση του Συλλόγου «Φίλοι του Δασούς», μιας που στο πλαίσιο μιας περιβαλλοντικής γιορτής έχει τοποθετήσει χρωματιστές φυσιολατρικές ταμπελίτσες παντού.
Άλσος /Δενδροφυτεία Συκεών (Δυτικά)
Παραμένουμε δυτικά για να γνωρίσουμε ένα περισσότερο κοινωνικό σημείο, μιας που στο κέντρο του Άλσους Συκεών δεσπόζει ένα σύγχρονο αναψυκτήριο/café. Ένα καλοκαιρινό απόγευμα μια βόλτα εδώ συνδυάζεται άψογα με μια επίσκεψη στον παρακείμενο δημοτικό θερινό κινηματογράφο, Σινέ Άλσος, που είναι πλήρως ανακαινισμένος και πλέον ψηφιακός.
Ανάχωμα / Ρέμα Τούμπας (Ανατολικά)
Αν αγαπάς τις καθορισμένες γραμμικές πορείες θα αγαπήσεις και το λεγόμενο «Ανάχωμα» στην Τούμπα. Εδώ θα ζήσεις την εμπειρία να περπατάς στο ύψος του 2ου ορόφου των παρακείμενων πολυκατοικιών. Πλήθος κόσμου όλων των ηλικιών και κατοικίδια κάνουν τις βόλτες τους ή εντατικές προπονήσεις όλες τις ώρες της ημέρας, δεν είναι σίγουρα ένα μέρος για μοναχικότητα. Εδώ θα συναντήσεις από «αθληταράδες» που τρέχουν επιδεικνύοντας τα ιδρωμένα κορμιά τους, μέχρι αργοκίνητες γιαγιάδες με μακριές φούστες και πέδιλα.
Ελαιόρεμα (Ανατολικα)
Ελαιόρεμα και Ανάχωμα συνθέτουν ουσιαστικά μια ευρύτερη ενιαία διαδρομή, μόνο που στο Ελαιόρεμα η γραμμική κίνηση εκτονώνεται σε ένα ευρείας έκτασης αστικό πάρκο ιδανικό για ποδήλατο, υπαίθρια γυμναστική και παιχνίδι. Η ανάπλαση της περιοχής ολοκληρώθηκε το 2014 και αποτελεί σίγουρα σημείο αναφοράς για τον Δήμο Πυλαίας- Χορτιάτη. Αν επιλέξετε να κάνετε τον περίπατό σας εδώ, θα προσέξετε σίγουρα το Παλαιοχριστιανικό Γεφύρι (Καμάρα Πυλαίας), τμήμα ενός λιθόστρωτου δρόμου που ένωνε την Πυλαία με τον Χορτιάτη, ως τμήμα της Εγνατίας οδού.
Ανατολικά Τείχη (Κέντρο)
Άλλη μια γραμμική πορεία, μικρότερη σε μήκος είναι η βόλτα κατά μήκος των ανατολικών τειχών, ένας περίπατος που σε φέρνει κοντά στην ιστορία της πόλης. Η κίνηση εδώ, που γίνεται σε κλίση ή με σκαλιά, θα γυμνάσει καλύτερα την καρδία σας για να σας την κλέψει αργότερα η θέα της πόλης από ψηλά, αν ανεβείτε μέχρι τη Λεωφόρο Όχι. Ιδανικές ώρες για βόλτα είναι οι βραδινές. Ο χώρος είναι καλά φωτιζόμενος και πολυσύχναστος. Το πρωί σίγουρα ο ήλιος θα κάνει δύσκολη την πορεία· σε κανένα σημείο της διαδρομής δεν θα βρεις σκιά. Πρόσφατα ολοκληρώθηκαν εργασίες ανάπλασης, με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Για όσους διαθέτουν χρόνο προτείνεται η βόλτα να επεκταθεί στα στενά της Άνω Πόλης.
Καυταντζόγλειο (Κέντρο)
Δε θα μείνει εκτός του αφιερώματος το Εθνικό Καυταντζόγλειο Στάδιο, μια που προσφέρει μια αρίστη εναλλακτική για τις βροχερές μέρες ή για τους λιγότερο χαλαρούς που αναζητούν ανεμπόδιστη κίνηση, ώστε να εστιάσουν περισσότερο στην ταχύτητα της κίνησης. Οι ανταγωνιστικοί τύποι θα βρουν εδώ ένα ισχυρό κίνητρο για καλύτερες επιδόσεις, πάντα κάποιος ταχύτερος θα υπάρχει που θα ιντριγκάρει για ακόμη μια λίγο ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια. Συν τοις άλλοις ο περιμετρικός διάδρομος με ταρτάν εμπνέει όχι μονό για περπάτημα άλλα και για τρέξιμο. Κατά τα αλλά μπετόν και γρασίδι συνθέτουν γύρω ένα τοπίο απολύτως τεχνητό, το οποίο όμως εξαιτίας της λιτότητας του ξεκουράζει το μυαλό. Άλλωστε, η κίνηση σε καμπύλη είναι κάτι που δεν συνηθίζουμε στις πόλεις και γίνεται πολύ ευχάριστη, αν συνυπολογίσεις το ότι όσο κόσμο και αν βρεις εκεί στο οπτικό σου πεδίο μοιάζουν πάντα λίγοι. Το ωράριο επίσκεψης στον χώρο είναι Δευτέρα- Παρασκευή: 07:00-21:30, Σάββατο 07:00-21:00 και Κυριακή 07:00-13:30. Να σημειωθεί ότι τηρούνται αρχεία επίσκεψης για την πρόληψη της εξάπλωσης του COVID-19.
Σίγουρα υπάρχουν πολλοί άλλοι χώροι, δεν μένει παρά να βάλετε άνετα παπούτσια και να σπεύσετε να τους ανακαλύψετε. Βρείτε το αγαπημένο σας μονοπάτι στην πόλη!
Σημαντική σημείωση για το τέλος: οι καταγραφές πορείας για την παρουσίαση της κάθε τοποθεσίας έγιναν για να υπάρχει ενδεικτικά η αίσθηση της τροχιάς και του χρόνου κίνησης. Δεν προτείνεται σε καμία περίπτωση βηματομέτρηση. Το περπάτημα είναι χαρά, όχι καταναγκασμός, όπως μας λέει και ο Φρεντερίκ Γκρο στο απολαυστικό δοκίμιο «Περπατώντας» (μετ. Ρούλα Τσιτούρη, εκδ. Ποταμός): Παρεμπιπτόντως διαβάζοντας το βιβλίο αυτό, ανακαλύπτει κανείς την σημαντική θέση του βαδίσματος ως μέσο έμπνευσης για διάσημους στοχαστές, για τον Αριστοτέλη (Περιπατητική Σχολή), τον Νίτσε, τον Ρεμπώ, τον Ρουσσώ, τον Θορώ, τον Γκάντι, τον Χαίλντερλιν, τον Καντ και κατανοεί τη σημαντική σύνδεση ανάμεσα στο περπάτημα και στη δημιουργική σκέψη.
Κείμενο, φωτογραφίες: Χριστίνα Βουμβουράκη (Lavart)
