Search
Close this search box.
χορός με παραδοσιακες ενδυμασιες τσιγγανων

Αθίγγανος – ετυμολογία: τι σημαίνει και που τον συναντάμε σαν όρο;

Αθίγγανος – ετυμολογία  – Έχετε ακούσει ποτέ το τραγούδι του Θανάση Παπακωνσταντίνου << Όνειρο>>; Αν όχι να η ευκαιρία να παρατηρήσετε τους εξής στίχους:

Τράβηξα δειλά δειλά
της Κερκόπορτας το σύρτη
και πήραν φωτιά τα μάτια μου
μάγκα μου απ’ όσα είδαν.

Πολιτεία απέραντη
από γυαλί και κεχριμπάρι,
τα χρώματα της ίριδας
της έπλεκαν στεφάνι.

Στα στενά της σέρνονταν
άγιοι σκοτεινοί κι αγύρτες
και στο λιμάνι αθίγγανοι
μυρίζανε παλάμες.

Ο Ανέστος τρυφερά
γέμιζε καρφιά τα χέρια
κι ο Μεβλανά Τζελαλεδίν
γυρνούσε και γυρνούσε.

Κι έτσι όπως χάζευα
δερβισάδες, μπεκτασίδες,
άλαλοι με κυκλώσανε
μα ακόμα τους ακούω.

Σεμ ολντού ασίκ λαρί
άνθρωπέ μου τι ξεφτύλα,
να σου χαλάνε το όνειρο
κι εσύ να τους αφήνεις.

Πίσω ξαναγύρισα
χίλια εννιακόσια ενενήντα,
με τα δίδυμα αγκαλιά
κοιμάται η κυρά μου.

Κορίτσια Ρομά
Κορίτσια Ρομά

Αυτό που μας κεντρίζει την προσοχή είναι ο όρος αθίγγανοι. Λοιπόν, η λέξη αθίγγανος που στην ελληνιστική κοινή γράφεται ἀθίγγανος προέρχεται από το ἀ το στερητικό και το αρχαίο ελληνικό ρήμα θιγγάνω που σύμφωνα με το λεξικό Liddell scott έχει ινδοευρωπαϊκή ρίζα και από μόνο του σημαίνει ακουμπώ, αγγίζω. Με το ἀ όμως, έχει την σημασία αυτός που δεν τον ακουμπάει κανείς. Ο όρος αθίγγανος συναντάται τον 13ο αιώνα, ενώ το ρήμα θιγγάνω σύμφωνα με το λεξικό Liddell scott το εντοπίζουμε και σε αρχαίες τραγωδίες του Σοφοκλή, καθώς και του Ευριπίδη με την έννοια του αγκαλιάζω: <<θιγγάνω ὠλέναισιν τέκνου>>. 

Τσιγγάνικος χορός και μουσικός
Τσιγγάνικος χορός

 Η κοινή για όλους μας έννοια είναι αυτή του τσιγγάνου που την ταυτίζουμε και με την λέξη γύφτος. Με βάση βυζαντινές μαρτυρίες παρατηρούμε τις λέξεις ”τζιγκάνα”, ”ατζίγγανε”και ”μαυροκατζίβελο” ,καθώς ήταν μια από τις ονομασίες τους. Σύμφωνα με την τελευταία λέξη, προσδιορίζονταν η φυλή τους προερχόμενη από την Ινδία γι΄ αυτό και Ρομά, όρος που συναντάμε στα σανσκριτικά και δηλώνει το μελαμψό χρώμα τους. Επίσης, <<Ρομ>> στη γλώσσα τους σημαίνει <<ο άντρας>> ή << ο σύζυγος>>. Αποτελεί νομαδικός λαός που έφτασε στην Ευρώπη τον 10ο με 11ο αιώνα ,καθώς τότε καταγράφονται στη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Η γλώσσα των Ρομά έχει αρκετά κοινά γλωσσικά στοιχεία με άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες και διαθέτει στοιχεία από τα περσικά, τα τούρκικα, τα ρουμανικά, τα αρμένικα, τα βουλγαρικά και τα ελληνικά.

You are currently viewing a placeholder content from Youtube. To access the actual content, click the button below. Please note that doing so will share data with third-party providers.

More Information

Ανέμισες για μια στιγμή το μπολερό
και το βαθύ πορτοκαλί σου μεσοφόρι
Αύγουστος ήτανε δεν ήτανε θαρρώ
τότε που φεύγανε μπουλούκια οι σταυροφόροι
Παντιέρες πάγαιναν του ανέμου συνοδειά
και ξεκινούσαν οι γαλέρες του θανάτου
στο ρογοβύζι ανατριχιάζαν τα παιδιά
κι ο γέρος έλιαζε, ακαμάτης, τ’ αχαμνά του
Του ταύρου ο Πικάσο ρουθούνιζε βαριά
και στα κουβέλια τότε σάπιζε το μέλι
τραβέρσο ανάποδο, πορεία προς το βοριά
τράβα μπροστά, ξοπίσω εμείς και μη σε μέλει
Κάτω απ’ τον ήλιο αναγαλιάζαν οι ελιές
και φύτρωναν μικροί σταυροί στα περιβόλια
τις νύχτες στέρφες απομέναν οι αγκαλιές
τότες που σ’ έφεραν, κατσίβελε, στη μπόλια
Ατσίγγανε κι αφέντη μου με τι να σε στολίσω;
φέρτε το μαυριτάνικο σκουτί το πορφυρό
στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω
κι ίσα ένα αντρίκειο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό.
Κοπέλες απ’ το Δίστομο, φέρτε νερό και ξύδι
κι απάνω στη φοράδα σου δεμένος σταυρωτά
σύρε για κείνο το στερνό στην Κόρδοβα ταξίδι
μέσα απ’ τα διψασμένα της χωράφια τα ανοιχτά
Βάρκα του βάλτου ανάστροφη
φτενή δίχως καρένα
σύνεργα που σκουριάζουνε σε γύφτικη σπηλιά
σμάρι κοράκια να πετάν στην ερήμην αρένα
και στο χωριό να ουρλιάζουνε τη νύχτα εφτά σκυλιά.
Κείμενο: Δήμητρα Γκαμπλιά (Lavart)
Πηγές πληροφοριών: 1,2,3
Πηγές φωτογραφιών:1,2,3

Μοιράσου το

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

YelloWizard.gr
YelloWizard.gr
YelloWizard.gr