Ένα έργο ορόσημο στη σημειολογία, η Κριτική της εικόνας του Ουμπέρτο Έκο αμφισβητεί την αντίληψη ότι οι εικόνες είναι σαφείς απεικονίσεις της πραγματικότητας.
Ο Έκο αποδομεί το εικονικό σύμβολο την αντίληψη ότι οι εικόνες αντανακλούν εγγενώς αυτό που απεικονίζουν σε αυτό το δοκίμιο. Αντίθετα, υποστηρίζει ότι όλες οι εικόνες συμπεριλαμβανομένων των φωτογραφιών λειτουργούν μέσα σε ένα περίπλοκο δίκτυο πρωτοκόλλων που οργανώνουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και κατανοούμε τον κόσμο. Αυτή η άποψη έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οπτική επικοινωνία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τη φωτογραφία.
Το εμβληματικό σύμβολο έχει ιστορικά θεωρηθεί από ακαδημαϊκούς όπως ο Charles Sanders Peirce και ο Charles Morris ως ένα σύμβολο που μοιράζεται φυσικά χαρακτηριστικά με το αναφερόμενο αντικείμενο. Με άλλα λόγια, μια ζέβρα σε μια φωτογραφία φαίνεται να είναι μια ζέβρα. Ο Έκο, ωστόσο, αμφισβητεί αυτή την υπόθεση, υποστηρίζοντας ότι μια φωτογραφία ακολουθεί ένα σύνολο κανόνων που μας επιτρέπουν να την αναγνωρίσουμε ως απεικόνιση του αντικειμένου της και όχι ως κάτι που πραγματικά διαθέτει τα χαρακτηριστικά αυτού του αντικειμένου.
Σύμφωνα με τον Έκο, η αντίληψη είναι μια κωδικοποιημένη διαδικασία. Όταν κοιτάζουμε μια εικόνα, βλέπουμε μια φιλτραρισμένη, πολιτισμικά και γνωστικά επηρεασμένη εκδοχή της πραγματικότητας και όχι το αφιλτράριστο πρωτότυπο. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν οικεία αντικείμενα σε φωτογραφική μορφή σε μια κοινότητα που δεν έχει δει ποτέ εικόνες. Αυτό σημαίνει ότι οι αποκτηθείσες συμβάσεις μεσολαβούν ακόμη και στις εικόνες, οι οποίες συχνά θεωρούνται «αντικειμενικές».
Τούτων δοθέντων, καταλαβαίνουμε πως η φιλοσοφία του Έκο φλέρταρε με το σπήλαιο του Πλάτωνα και γενικότερα με τον ερμηνευτικό πλουραλισμό των γεγονότων, επιβεβαιόνοντας το ρητό «σημασία δεν έχουν τα πράγματα αλλά τι γνώμη σου για αυτά».
(Διαβάστε τα αποφθέγματά του παρακάτω)
Ο Ουμπέρτο Έκο απαντά στο «ποιος είσαι τελικά; – «Υπάρχουν τέσσερις τύποι ανθρώπων…»
15 αποφθέγματα του Ουμπέρτο Έκο.
1. “Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις.”
2. “Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν το δικαίωμα να μιλάνε σε λεγεώνες ηλιθίων που άλλοτε δεν μίλαγαν παρά μόνο σε μπαρ, αφού είχαν πιει κανένα ποτήρι κρασί, χωρίς να βλάπτουν την κοινότητα. Τους αναγκάζαμε αμέσως να σωπάσουν, αλλά σήμερα έχουν το ίδιο δικαίωμα λόγου με ένα βραβείο Νόμπελ. Είναι η εισβολή των ηλιθίων.”
3. “Έχω φτάσει να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα άκακο αίνιγμα που γίνεται τρομερό λόγω της δικής μας μανιώδους προσπάθειας να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε δήθεν κάποια βαθύτερη αλήθεια.”
4. “Κατέληξα να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα ακίνδυνο αίνιγμα που έχει γίνει φρικτό από τη δική μας μανιώδη προσπάθεια να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε μία υποβόσκουσα αλήθεια.”
5.“Πόσο όμορφο είναι το θέαμα της φύσης, που δεν έχει ακόμα αγγιχτεί από την συχνά διεστραμμένη σοφία του ανθρώπου!”
6. “Τι είναι η ζωή αν όχι η σκιά ενός φευγαλέου ονείρου;”
7. “Ο πολιτισμός δεν ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά, πολλές φορές, την επικυρώνει. Όσο πιο πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί να γίνει.”
8.“Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.”
9. “Ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σαν το σαρκικό αμάρτημα: Όσο περισσότερο έχεις τόσο περισσότερο θέλεις, και πάλι νιώθεις δυστυχισμένος, ικανοποιημένος και ανικανοποίητος την ίδια στιγμή.”
10. “Τι θέλει ο πολιτισμός; Να κάνει το άπειρο κατανοητό.”
11. “Ο πραγματικός ήρωας είναι πάντα ήρωας κατά λάθος: Ονειρεύεται να γίνει ένας ειλικρινής δειλός όπως όλοι οι άλλοι.”
12. “Οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ τόσο ολοκληρωτικά και με τόσο ενθουσιασμό κακοί όσο απ’ όταν πράττουν από τα θρησκευτικά τους πιστεύω.”
13. “Το πρώτο χαρακτηριστικό ενός ειλικρινούς ανθρώπου είναι η αδιαφορία για τη θρησκεία, που μας κάνει να φοβόμαστε το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, δηλαδή τον θάνατο, και που μας κάνει να μισούμε το μοναδικό όμορφο πράγμα που μας έχει δώσει η μοίρα, δηλαδή τη ζωή.”
14.Όταν οι άνθρωποι σταματούν να πιστεύουν στο Θεό, δεν είναι ότι δεν πιστεύουν πια τίποτα. Πιστεύουν στα πάντα.”
15. “Κωμικό είναι η κατανόηση του αντιφατικού. Χιούμορ είναι η υποψία γι’ αυτό.”
Διαβάστε περισσότερες αναλύσεις για τον κόσμο μας:
- Βίλχελμ Ράϊχ: «Η σεξουαλική καταπίεση της κοινωνίας αποτελεί ένα αντιδραστικό θέμα που έχει μεγάλη σημασία»
- 33 αποφθέγματα του Ισαάκ Ασίμωφ: «Η μέρα που σταματάς να μαθαίνεις, είναι η μέρα που αρχίζεις να φθείρεσαι»
- Μαρσέλ Προυστ: «Οι άνθρωποι που δεν είναι ερωτευμένοι αδυνατούν να…»
- Τι θα έλεγε για τη ζωή σου ο Κάφκα σήμερα; «Θεέ μου τι εξαντλητικό επάγγελμα που…»
- Χόρχε Μπουκάι: «Πολλοί άνθρωποι ψάχνουν ένα σύντροφο ως μέσο για να …»
- Όταν ο Νίτσε μίλησε για την αγάπη και τη φιλία κατάφερε τη γέννηση μιας νέας κατεύθυνσης
- Το νόημα για τον Νίτσε: «Μου αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά μόνο για να χαθούν»
Φωτογραφία εξωφύλλου
