Ο Κ. Π. Καβάφης βρίσκεται στο δύσκολο σταυροδρόμι όπου συναντώνται η ύστερη ελληνιστική μνήμη, η αυτοκρατορική Αλεξάνδρεια του 19ου αιώνα και η κρίση της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Αν και το έργο του είναι φαινομενικά λιτό και λακωνικό, ο Καβάφης δημιουργεί μέσα σε αυτό ένα πυκνό παλίμψηστο φωνών που συνομιλούν διαχρονικά, τη γεωγραφία και την επιθυμία, ενώ το πρόσφατα καταλογογραφημένο Αρχείο Καβάφη μας υπενθυμίζει ότι αυτός ο πολυποίκιλος διάλογος ήταν προϊόν σχολαστικής αυτο-επιμέλειας και όχι μποέμικης αυθορμητικότητας, καθώς ο ποιητής φύλαγε παραλλαγές, αναθεωρήσεις με ημερομηνία και λίστες διανομής, σαν να ήταν ταυτόχρονα συγγραφέας και μελλοντικός κριτικός του ίδιου του έργου του, προλαβαίνοντας την αρχειακή στροφή που γιορτάζει σήμερα η σύγχρονη επιστήμη.
Αν ακολουθήσει κανείς τα ιστορικά στρώματα των ποιημάτων του από τους κακοποιημένους πρίγκιπες των Σελευκιδών στο «Η Σατραπεία» έως τους ηθικά αμφίσημους βυζαντινούς αυλικούς στο «Στην Εκκλησία», γίνεται σαφές ότι ο Καβάφης επιλέγει περιφερειακές, συχνά ηττημένες φιγούρες όχι από νοσταλγία για την αρχαιότητα, αλλά για να δραματοποιήσει τις λεπτές διαπραγματεύσεις μεταξύ του δημόσιου ρόλου και της ιδιωτικής κλίσης, υποδηλώνοντας ότι η ταυτότητα είναι πάντα μια προσωρινή σκηνοθεσία που εξαρτάται από τη μεταβαλλόμενη σύνταξη της εξουσίας, της γλώσσας και της μνήμης, μια αντίληψη που τον τοποθετεί σε μια μοντερνιστική παράδοση, αλλά τον ξεχωρίζει από τη μυθική μέθοδο του Πάουντ ή του Έλιοτ, επειδή οι αναπαραστάσεις του αρνούνται τη μεγαλοπρεπή τελεολογία και αντίθετα ψιθυρίζουν την τυχαιότητα.
Τελικά, αυτό που κάνει τον Καβάφη διαχρονικά σύγχρονο δεν είναι απλώς η επικαιρότητα της ορατότητας και η γοητεία του αλεξανδρινού ρομαντισμού, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα ποιήματά του σκέφτονται, σε έναν αργό εσωτερικό μονόλογο, την ίδια την χρονικότητα, το πώς κάθε επιλογή σκιάζεται από αναβαλλόμενες συνέπειες, το πώς η ιστορική κρίση παραμένει ασταθής και το πώς ο εαυτός είναι ένα σύνολο προσχεδίων και όχι μια τελική έκδοση
(Διαβάστε τα αποφθέγματά του παρακάτω)
11 αποφθέγματα του Κωνσταντίνου Καβάφη.
1.“Καθώς ξεκινάς για την Ιθάκη, να εύχεσαι το ταξίδι σου να είναι μακρύ”.
2.“Όλα αυτά τα χρόνια απασχολείς το κεφάλι σου με βιβλία και ποιήματα – πόσες μέρες τελειώνει η άγνοιά σου;”
3.“Για να γίνεις φιλόσοφος πρέπει να προσπαθήσεις να γίνεις φτωχός”.
4. “Οι νύχτες που φυλάς είναι πλέον ασφαλείς- ονειρεύσου ελεύθερα τον κόσμο”.
5.”Ο παντρεμένος ζει σαν σκύλος και πεθαίνει σαν άνθρωπος. Ο ανύπανδρος ζει σαν άνθρωπος και πεθαίνει σαν σκύλος.”
6. «Είμαι εν μέρει Εθνικός, εν μέρει Χριστιανίζων.»
7.“Η ψυχή σου πρέπει να πλησιάσει γρήγορα την άκρη του δικού της βαθύ άκρου”.
8.“Αυτό στο οποίο ελπίζεις είναι η δυνατότητα να απολαύσεις μια ανεκπλήρωτη ευχαρίστηση- αλλά είναι φευγαλέα και πρέπει να προχωρήσεις σε άλλα πράγματα”.
9.”Ο Λόρδος Βύρων υπήρξε ολίγον τι ρητορικός και ολίγον τι τσαρλατάνος, κι εδώ που τα λέμε, δεν ήτο της σχολής μου.”.
10. “Αν, λοιπόν, υπάρχει κάτι καλύτερο από το να αγαπιέσαι, αυτό είναι να αγαπάς”.
11.“Η επιθυμία είναι αυτό που σε κάνει σκλάβο, η επιθυμία είναι αυτό που σε κάνει αφέντη”.
Διαβάστε περισσότερες αναλύσεις για τον κόσμο μας:
- Βίλχελμ Ράϊχ: «Η σεξουαλική καταπίεση της κοινωνίας αποτελεί ένα αντιδραστικό θέμα που έχει μεγάλη σημασία»
- 33 αποφθέγματα του Ισαάκ Ασίμωφ: «Η μέρα που σταματάς να μαθαίνεις, είναι η μέρα που αρχίζεις να φθείρεσαι»
- Μαρσέλ Προυστ: «Οι άνθρωποι που δεν είναι ερωτευμένοι αδυνατούν να…»
- Τι θα έλεγε για τη ζωή σου ο Κάφκα σήμερα; «Θεέ μου τι εξαντλητικό επάγγελμα που…»
- Χόρχε Μπουκάι: «Πολλοί άνθρωποι ψάχνουν ένα σύντροφο ως μέσο για να …»
- Όταν ο Νίτσε μίλησε για την αγάπη και τη φιλία κατάφερε τη γέννηση μιας νέας κατεύθυνσης
- Το νόημα για τον Νίτσε: «Μου αρέσουν εκείνοι που δεν ξέρουν να ζουν παρά μόνο για να χαθούν»
Φωτογραφία εξωφύλλου
