«Κοντός ψαλμός, αλληλούια»: ένα μικρό θαύμα της λαϊκής σοφίας (Μια φρέσκια ματιά, με επιπλέον ιστορίες και λεπτομέρειες που ίσως έλειπαν).
1. Τι πραγματικά σημαίνει;
Όταν κάποιος πετάει το «κοντός ψαλμός, αλληλούια», ουσιαστικά λέει: «Μην τραβάμε το θέμα από τα μαλλιά, όπου να ‘ναι θα μάθουμε την αναμένομενη κατάληξη». Αυτή η φραση σημαίνει ότι η αγωνία μας δεν θα κρατήσει πολύ και η απάντηση βρίσκεται προ των πυλών.
2. Από τον ναό… στο καφενείο
Ψαλμός: Στη βυζαντινή λειτουργία οι ψαλμοί μπορεί να είναι είτε μακροσκελείς ύμνοι είτε σύντομα τροπάρια.
Κοντός: Όταν ο ιεροψάλτης επιλέγει έναν «κοντό» ψαλμό, το εκκλησίασμα καταλαβαίνει ότι πλησιάζει η κορύφωση.
Αλληλούια: Η λέξη-κλειδί (εβραϊκής ρίζας: hallēlū-yāh = «δοξάστε τον Κύριο») που σφραγίζει τη λήξη του ψαλμού.
Η μεταφορά είναι ολοφάνερη: μικρή διάρκεια και τελική κραυγή λύτρωσης, σύντομα θα τελειώσουμε και θα μάθουμε το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Έτσι, ο ναός «δάνεισε» στον καθημερινό λόγο ένα σλόγκαν για καθετί που βαδίζει προς το φινάλε του.
Πώς να εμπλουτίσεις το λεξιλόγιό σου; 41 λέξεις που θα σε σώσουν από τη λεξιπενία
3. Γιατί επιβίωσε μέχρι σήμερα;
Ρυθμός & ομοιοκαταληξία Το «κοντός ψαλμός, αλληλούια» κυλάει σαν δίστιχο, σχεδόν τραγουδιστά.
Καθησυχαστικό μήνυμα Υπόσχεται άμεση λύτρωση από την αβεβαιότητα.
Εκκλησιαστικό κύρος Η θρησκευτική απόχρωση του «αλληλούια» δανείζει σοβαρότητα, ακόμα κι όταν το λέμε χαλαρά.
4. Παραδείγματα μέσα από τη ζωή
Εξετάσεις: «Πέμπτη βγαίνουν τα αποτελέσματα. Κοντός ψαλμός, αλληλούια!» Σε λίγες μέρες θα ξέρουμε αν περάσαμε.
Μεταγραφές ποδοσφαίρου: «Μέχρι αύριο κλείνει ή όχι. Κοντός ψαλμός!» Η μεταγραφή θα ανακοινωθεί σύντομα.
Δικαστική απόφαση: «Το δικαστήριο συνέρχεται ξανά το πρωί. Κοντός ψαλμός…», η ετυμηγορία είναι σχεδόν έτοιμη.
5. Συγγενικές εκφράσεις & «ξαδερφάκια»
«Έφτασε η ώρα της κρίσεως» πιο δραματικό, με βιβλικό τόνο.
«Όλα θα κριθούν στο νήμα» δανεισμός από τον στίβο.
«The jury is out» (αγγλικά) παρόμοιο νόημα σύντομα η επιτροπή θα βγάλει απόφαση.
6. Μικρές ιστορίες που την έκαναν διάσημη
Λαϊκά δικαστήρια της δεκαετίας του ’50 : Οι δικαστές τη χρησιμοποιούσαν για να κατευνάσουν το κοινό πριν βγει η απόφαση.
Ελληνικός κινηματογράφος: Στην ταινία «Η Παριζιάνα» (1969) ο Παπαμιχαήλ καθησυχάζει τη Βλαχοπούλου λέγοντας «Κοντός ψαλμός, κυρία μου».
Αθλητικές μεταδόσεις:Αθλητικοί χολιαστές το χρησιμοποιούν όταν απομένουν λίγα λεπτά σε ντέρμπι, ανεβάζοντας τον παλμό των φιλάθλων.
Την επόμενη φορά που θα πατήσεις «refresh» στην οθόνη περιμένοντας ένα e-mail έγκρισης, θυμήσου: κοντός ψαλμός, αλληλούια. Μπορεί να μη μικρύνει πραγματικά την αναμονή, αλλά θα σου θυμίσει ότι κάθε εκκρεμότητα όπως ο ψαλμός στην εκκλησία αργά ή γρήγορα φτάνει στο «αλληλούια» της και δε θα χρειαστεί να περιμένεις πολύ.
Διαβάστε περισσότερα για τους όμορφους κανόνες των λέξεων
- 10 ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούνται διεθνώς και μόνο λίγοι γνωρίζουν
- 9 ελληνικές λέξεις που δεν είναι ελληνικές
- 14 ξένες λέξεις που προφέρουμε οι περισσότεροι λάθος
- Αυτές οι 8 λέξεις δεν είναι ελληνικές, όπως φανταζόσουν
- 20 λέξεις που γεννήθηκαν από την πένα του Σαίξπηρ
- 9 λέξεις που πρέπει να εγκαταλείψεις αν θες να ακούγεσαι πιο έξυπνος
- Πότε βάζουμε δύο τόνους στις λέξεις