Σταθήκαμε σε μια φράση του Στάινμπεκ: «Ένας πεινασμένος άνθρωπος πρέπει να…»

Αυτή η φράση που βρίσκεται στη μέση μιας περιγραφής των προσφύγων της δεκαετίας του 1930 μάς φάνηκε πιο σύγχρονη από ποτέ.

Γιατί η πείνα σήμερα φοράει άλλα ρούχα αλλά λειτουργεί ακόμη με τον ίδιο τρόπο, ωθεί τους ανθρώπους προς οτιδήποτε θα τους εξασφαλίσει την επιβίωση και σ΄ αυτή την απελπισία όπως υποστηρίζει και ο Στάινμπεκ, γίνονται και οι ίδιοι μηχανισμοί, εργαλεία μέσα σ’ ένα σύστημα που βασίζεται στο να υπάρχει πάντα κάποιος που δρα από ανάγκη.

Διαβάζοντας αυτή τη φράση, δεν ένιωσα μόνο συμπόνια. Ένιωσα ότι είχα ανάμειξη. Γιατί αν ένας πεινασμένος άνθρωπος αναγκάζεται να δεχτεί λιγότερα, τότε κάποιος άλλος θα αρπάξει τη διαφορά.

Ποιος ήταν ο Στάινμπεκ; Ένας ντροπαλός άνθρωπος. Ένας κύριος. Ένας οραματιστής. Ένας πειραματικός συγγραφέας. Ένας κοινωνικά ενεργός πολίτης. Ένας «ξεδιάντροπος κλέφτης», όπως περιέγραφε ο ίδιος τη συνήθειά του να συλλέγει φράσεις από τις συνομιλίες των ανθρώπων, θραύσματα από τις ιστορίες τους. Αν και οι απόψεις διίστανται ως προς τον τρόπο περιγραφής του, ο Τζον Στάινμπεκ είναι ένας από τους πιο αγαπητούς συγγραφείς της Αμερικής.

Στην αρχή, δυσκολεύτηκε να τα καταφέρει. Αγωνίστηκε να βρει εκδότη και, ακόμη και μετά την έκδοση των τριών πρώτων μυθιστορημάτων του (ξεκινώντας με το Cup of Gold το 1929), ήταν ακόμα σχεδόν άγνωστος. Όμως κανείς δεν κατάφερε να αποφύγει τη μοίρα του και η αναγνώριση ήρθε, με τη διάθεση να σαρώσει την ιστορία της λογοτεχνίας.
(Διαβάστε το λογοτεχνικό απόσπασμα παρακάτω)

20 αποφθέγματα του Στάινμπεκ: «Κανένας δε θέλει συμβουλές, μόνο επιβεβαίωση»

…Έφτασαν τότε στη Δυτική χώρα και όλοι αυτοί που στερήθηκαν τη γης τους: από το Κάνσας, από την Οκλαχόμα, το Τέξας, το Νέο Μεξικό, απ’ το Αρκάνσας, από τη Νεβάδα, οικογένειες, φυλές, διωγμένες απ’ τη σκόνη κι από τα τρακτέρια. Φορτωμένοι σε αυτοκίνητα, ολάκερα καραβάνια, πειναλέοι και άστεγοι· είκοσι χιλιάδες, πενήντα χιλιάδες, εκατό, διακόσιες χιλιάδες. Κουβαλιόνταν περνώντας τα βουνά, πειναλέοι και ανήσυχοι – ανήσυχοι σαν τα μερμήγκια, βιαστικοί να βρουν κάποια δουλειά – να σηκώσουν, να σπρώξουν, να σύρουν, να μαζώξουν ό,τι κι αν είναι, όσο βαριά δουλειά κι αν είναι, φτάνει να φάνε. Τα παιδιά πεινούν. Δεν έχουμε πού να σταθούμε. Ίδια μερμήγκια που τρέχουν για δουλειά, για τροφή, και πάνω απ’ όλα για ένα κομμάτι γης.

Δεν είμαστε ξένοι. Αμερικανοί εφτά γενιές πίσω, εξόν που καταγόμαστε από Ιρλαντέζους, από Σκωτσέζους, Άγγλους, Γερμανούς. Ένας απ’ τους προπάππους μου πήρε μέρος στην Επανάσταση, ένα σωρό άλλοι στον Εμφύλιο – κι από τη μια παράταξη κι από την άλλη. Βέροι Αμερικάνοι.

Πεινούσαν και ήταν έξαλλοι. Και είχαν ελπίσει πως θα βρουν μια σκεπή, και βρήκαν μόνο έχθρητα. Όκιοι – οι χτηματίες τους μισούσαν, ξέροντας πως οι ίδιοι είναι αδύναμοι και πως οι Όκιοι είναι δυνατοί, πως αυτοί είναι χορτάτοι και οι Όκιοι πεινασμένοι· μπορεί κιόλα να ’χουν ακούσει απ’ τους παπούδες τους πόσο εύκολο είναι ν’ αρπάξεις της γης από έναν άνθρωπο μαλθακό, αν είσαι εξαγριωμένος απ’ την πείνα κι αρματωμένος. Οι χτηματίες τους μισούσαν. Τους μισούσαν και στις πόλεις, οι μαγαζάτορες τους μισούσαν γιατί δεν είχανε λεφτά για ξόδεμα. Φτάνει αυτό για να σε καταφρονήσει ένας μαγαζάτορας, όλος ο θαυμασμός του πάει ακριβώς στο αντίθετο. Στις πόλεις τους μισούσαν οι μικροτραπεζίτες, γιατί δεν είχαν καμιά περιουσία. Και η εργατιά μισούσε του Όκιους, γιατί ένας πεινασμένος άνθρωπος πρέπει να δουλέψει, αφού έχει ανάγκη να δουλέψει, αυτόματα ο εργοδότης θα του δώσει μικρότερο μεροκάματο· κι έτσι κανένας δε θα μπορέσει να πλερωθεί περισσότερο.

Και οι άνθρωποι που στερήθηκαν τη γης τους, οι πρόσφυγοι, κουβαλιόνταν στην Καλιφόρνια, διακόσιες πενήντα χιλιάδες, τρακόσιες χιλιάδες άνθρωποι. Και πίσω τους κι άλλα τρακτέρια πέσανε πάνω στα χωράφια και διώχναν τους νοικάρηδες. Καινούργια κύματα ξεκίνησαν, κύματα άστεγοι άνθρωποι που στερήθηκαν τη γης τους, ανίλεοι, αποφασισμένοι και επικίνδυνοι…

Διαβάστε κι άλλα άρθρα που αγαπήσαν οι αναγνώστες μας: