Ο Σοπενχάουερ, ο γκρινιάρης της δυτικής φιλοσοφίας κατάφερε να κάνει εξαιρετικές κοινωνικές αναλύσεις, να εμπνεύσει τον Νίτσε και να δώσει μια μοναδική προσέγγιση στη φιλοσοφία, γκρεμίζοντας τις ψευδαισθήσεις μας.
Γόνος πλούσια οικογένειας κληρονόμησε την περιουσία τους πατέρα του κι έτσι δε χρειάστηκε να εργασθεί. Αν κι άλλοι είχαν αυτό το προνόμιο μέσα στην ιστορία πόσοι απ’ αυτούς έγιναν Σοπενχάουερ; Ο Σοπενχάουερ θεωρείται ο πιο ευανάγνωστος Γερμανός φιλόσοφος.
Η κεντρική έννοια του είναι η βούληση μια τυφλή, παράλογη δύναμη που χρησιμοποιεί για να ερμηνεύσει τόσο τον ανθρώπινο νου όσο και το σύνολο της φύσης, θεωρώντας την ανθρώπινη συμπεριφορά ως συμπεριφορά ενός φυσικού οργανισμού που κυβερνάται από τη βούληση για ζωή, ο Σοπενχάουερ ανέπτυξε ριζοσπαστικές ιδέες σχετικά με το ασυνείδητο και τη σεξουαλικότητα, οι οποίες επηρέασαν τόσο ψυχολόγους όσο και φιλοσόφους.
(Διαβάστε το υπόλοιπο άρθρο παρακάτω)
Μας λέει πως «Αν τα παιδιά έρχονταν στον κόσμο ως αποτέλεσμα μιας καθαρά λογικής απόφασης, θα συνέχιζε να υπάρχει το ανθρώπινο είδος;»
Η ερώτησή του είναι αποκαλυπτική και αν λάβουμε υπόψιν πως στον σημερινό κόσμο, όπου οι χώρες με τις περισσότερες γεννήσεις είναι τριτοκοσμικές, δηλαδή με χαμηλά ποσοστά εκπαίδευσης και γνωστικού υποβάθρου, άρα χώρες που εκπαιδεύουν λιγότερο τις αρχές της λογικής, τότε αυτή η διατύπωση είναι εξαιρετικά προφητική. Άρα η λογική και το ένστικτο πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στη ζωή μας;
Μέσα στις πολλές παρατηρήσεις του για τον κόσμο αντιλήφθηκε και κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και κάπως όμοιο με τη φιλοσοφία του Νίτσε. Εξηγούμαστε αμέσως: Ο Νίτσε ως γνωστόν πίστευε στο «Απολλώνιο» που συμβόλιζε τη λογική, και το «Διονυσιακό» που συμβόλιζε το ένστικτο. Ακριβώς πάνω σε αυτή τη – σχηματικού χαρακτήρα – προσέγγιση παρατηρούμε πως συγκλίνει και ο Σοπενχάουερ στο παραπάνω απόφθεγμα.
Ο Νίτσε κατάφερε να θέσει έναν προβληματισμό για τη διαμόρφωση του κόσμου μας και αυτός ήταν ο βασικός λόγος που διαφώνησε με τον Σωκράτη και όποιον άλλον επικαλέστηκε τη λογική ως «φιλοσοφική σανίδα σωτηρίας». Τελικά, διαφώνησε ακόμη και με τον Σοπενχάουερ (τι πιο σύνηθες θα έλεγε κανείς). Όμως αυτό που μένει τελικά είναι τα σημεία που συγκλίνουμε κι όχι αυτά που διαφωνούμε.
Ο Σοπενχάουερ έγραψε πολλά για να διαφωνήσει ή να συμφωνήσει κανείς, αλλά δεν μπορείς να αρνηθείς την ουσιαστική συμβολή του στη δυτική φιλοσοφία αλλά και την εξαιρετική συγγραφική δεινότητά του.
Τώρα που συνεχίζουμε το ξεφύλλισμα των έργων του θυμηθήκαμε αυτό το απόφθεγμα: «Στο ίδιο αίτιο μπορεί να αποδοθεί σχεδόν κάθε δυστυχία που καταδυναστεύει ή απειλεί τον άνθρωπο» και για να καταλάβετε το νόημα του θα χρειαστεί να διαβάσετε το ακόλουθο απόσπασμα:
Άρθουρ Σοπενχάουερ – Η τέχνη να επιβιώνεις, εκδόσεις Γνώση
Κάθε προικισμένος άνθρωπος, κάθε άνθρωπος που δεν ανήκει στα θλιβερά 5/6 της ανθρωπότητας που είναι εκ φύσεως μειονεκτικά, όταν περάσει τα σαράντα είναι δύσκολο να μη δείξει κάποια στοιχεία μισανθρωπισμού.
Γιατί κρίνοντας απ’ τον εαυτό του, έχει καταλήξει στα συμπεράσματά του σχετικά με τους άλλους κι έχει ανακαλύψει πως σε ό,τι αφορά το κεφάλι αλλά και την καρδιά, πολλές φορές μάλιστα και τα δύο, έχει φτάσει σ’ ένα επίπεδο που οι άλλοι αδυνατούν να φτάσουν, γι’ αυτό και αποφεύγει την οποιαδήποτε σχέση μαζί τους.
Για τον ίδιο λόγο, ο καθένας αγαπάει ή μισεί τη μοναξιά του, με άλλα λόγια την παρέα με τον εαυτό του, ανάλογα με το πόσο αξίζει ο ίδιος.
Όταν είμαστε νέοι, ό,τι και να μας λένε οι άλλοι, θεωρούμε πως η ζωή είναι ατέλειωτη και χρησιμοποιούμε τον χρόνο μας απερίσκεπτα -όσο μεγαλώνουμε όμως, αρχίζουμε να κάνουμε οικονομία. Γιατί προς τα τέλη της ζωής μας, κάθε μέρα που ζούμε μας προκαλεί μια αίσθηση που μοιάζει μ’ αυτήν που έχει σε κάθε του βήμα ο εγκληματίας, όταν τον πάνε στο ικρίωμα.
Όσο περισσότερο ζούμε, τόσο λιγότερα γεγονότα μάς φαίνονται σημαντικά, ή αρκετά σπουδαία, για να θέλουμε να τα θυμόμαστε αργότερα, να τα κρατήσουμε δηλαδή σταθερά στη μνήμη μας: γι’ αυτό και μόλις περάσουν, τα ξεχνάμε. Περνάει λοιπόν ο χρόνος έτσι, χωρίς ν’ αφήνει ίχνη.
Όσο μεγαλώνουμε, ζούμε με όλο και λιγότερη συνείδηση. Τα πράγματα έρχονται και παρέρχονται χωρίς να μας κάνουν εντύπωση· σαν ένα έργο τέχνης που το έχουμε δει χιλιάδες φορές: κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε και μετά δεν ξέρουμε αν το έχουμε κάνει ή όχι. Και καθώς η ζωή γίνεται όλο και πιο ασυναίσθητη, επιταχύνεται και η γενικότερη ασυνειδησία, οπότε η ζωή περνάει όλο και πιο γρήγορα.
Γενικά μπορεί να πει κανείς, ότι τα πρώτα σαράντα χρόνια της ζωής μάς δίνουν το κείμενο, τα επόμενα τριάντα τα σχόλια πάνω στο κείμενο, τα οποία μας επιτρέπουν να καταλάβουμε για πρώτη φορά σωστά το νόημα, τις αναφορές, τα ηθικά διδάγματα και τις λεπτές έννοιες του κειμένου.
Προς τα τέλη της ζωής, συμβαίνει κάτι ανάλογο μ’ αυτό που γίνεται στο τέλος ενός χορού μεταμφιεσμένων: πέφτουν οι μάσκες. Τότε βλέπεις καθαρά ποιους ακριβώς είχες συναναστραφεί στη διάρκεια της ζωής σου. Γιατί τότε βγαίνουν οι χαρακτήρες των ανθρώπων πραγματικά στο φως, οι πράξεις έχουν επιτέλους καρποφορήσει, τα επιτεύγματα έχουν σωστά εκτιμηθεί και καθετί το ψεύτικο έχει γκρεμιστεί.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι γενικά, και ανεξάρτητα από τις επιμέρους συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες, η νιότη χαρακτηρίζεται από μια κάποια μελαγχολία και θλίψη, ενώ τα γηρατειά αντίθετα χαρακτηρίζονται από μια σχετική ευθυμία: και ο λόγος γι’ αυτό δεν είναι άλλος απ’ το γεγονός ότι ο νέος υπηρετεί δουλικά τον δαίμονα εκείνο, που δεν τον αφήνει ούτε στιγμή ήσυχο.
Στο ίδιο αίτιο μπορεί να αποδοθεί σχεδόν κάθε δυστυχία που καταδυναστεύει ή απειλεί τον άνθρωπο. Ο ηλικιωμένος όμως είναι χαρούμενος και γαλήνιος, μοιάζει με κάποιον που μετά από πολλά χρόνια έχει απαλλαγεί από τα δεσμά του και κινείται πια ελεύθερα.
Από την άλλη μεριά ωστόσο πρέπει να ειπωθεί ότι, όταν σβήνει το σεξουαλικό ένστικτο, χάνεται ο πραγματικός πυρήνας της ζωής, και το μόνο που μένει είναι το κέλυφος· η ζωή δηλαδή μοιάζει με μια κωμωδία, που ξεκινάει με κανονικούς ηθοποιούς και μετά συνεχίζει να παίζεται μέχρι το τέλος από κούκλες που έχουν φορέσει τα ρούχα των ανθρώπων.
Διαβάστε κι άλλα άρθρα που αγαπήσαν οι αναγνώστες μας:
- Πόση φτώχεια αντέχει ένας λαός πριν ξεσπάσει; Ο Στάινμπεκ είχε ήδη απαντήσει
- Η φράση του Τόλκιν που (εάν τη διαβάσεις) θα σε συνοδεύει για μια ολόκληρη ζωή
- Θεοδωρόπουλος: «Κάθε έθνος έχει τον δικό του Ναρκισσισμό. Εμείς οι Έλληνες τι έχουμε;»
- 30 σπουδαίες συμβουλές του Πλάτωνα: «Αφήστε τους γονείς να κληροδοτήσουν στα παιδιά τους…»
- Η διαδρομή της αυτοεκτίμησης από τον Μπουκάι: «Για να μάθω να εκτιμώ τον εαυτό μου δε φτάνει μόνο να…»
- Όσκαρ Ουάιλντ: «Ο δεσμός κάθε συντροφικότητας, είτε στο γάμο είτε στη φιλία, είναι …»
- «Η μητέρα που προσπαθεί να ελέγξει κάθε πτυχή της ζωής της κόρης της παίρνει…» – Το βιβλίο που μίλησε σε χιλιάδες γυναίκες
- Σταμάτα να φοβάσαι τα γηρατειά – O Σοπενχάουερ θα σου αλλάξει γνώμη
- Winnicott: «Αν οι μητέρες καλούνται να κάνουν αυτό ή εκείνο χάνουν την …»
- Το «Κρυφό Σχολειό» είναι μύθος και αυτά είναι τα 10 πραγματικά σχολεία που «έσωσαν» τα γράμματα
- Ο Καρλ Γιούνγκ είχε προειδοποιήσει πως θα ‘ρθει μια εποχή που οι γονείς θα μεγαλώνουν παιδιά για να …
