Κανένα βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη δεν ζητάει περισσότερα από τον αναγνώστη του ή δεν προσφέρει περισσότερα σε αντάλλαγμα από την Ασκητική.
Γραμμένη στις αρχές της δεκαετίας του 1920, αλλά αναθεωρημένη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του συγγραφέα, αυτή η λεπτή ακολουθία «πνευματικών ασκήσεων» δεν είναι ούτε πραγματεία, ούτε μανιφέστο, ούτε προσευχητάρι, αλλά κάτι πιο άγριο και πιο ανησυχητικό: μια πρόσκληση. Ο Καζαντζάκης στέκεται στο χείλος της αβύσσου και μας καλεί να τον ακολουθήσουμε όχι να οδεύσουμε στην απόγνωση, αλλά να κοιτάξουμε το κενό με διαυγή, απελευθερωμένα μάτια.
Γεννημένος στην Κρήτη, στο σημείο συνάντησης της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, ο Καζαντζάκης υπέμεινε πολέμους, επαναστάσεις και εξορίες. Κάθε αναταραχή βάθαινε την πεποίθησή του ότι ο μόνος άξιος αγώνας είναι αυτός που διεξάγεται μέσα του. Η Ασκητική αποκρυσταλλώνει αυτή την πεποίθηση. Το κείμενο κινείται σε τρία μεγάλα κύματα: επιβεβαίωση του τραγικού μεγαλείου της ζωής, πάλη με τον τρόμο που εμπνέει αυτό το μεγαλείο και, τέλος, μια σκληρή, χωρίς ελπίδα ελευθερία πέρα από τον τρόμο και την επιθυμία.
Αυτό που αρχίζει με ραψωδική γιορτή – «Η καρδιά δεν βρίσκει τόπο ανάπαυσης», τελειώνει με μια ήρεμη, σχεδόν βουδιστική διαύγεια: «Δεν ελπίζω σε τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος». Ωστόσο, αυτό το ταξίδι δεν είναι μια διαφυγή από τον κόσμο, είναι μια προκαταρκτική φρουρά γι’ αυτόν.
(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)
Νίκος Καζαντζάκης: Πόσα γνωρίζουμε για τη ζωή του άφοβου στοχαστή;
Νίκου Καζαντζάκη, ΑΣΚΗΤΙΚΗ, Εκδόσεις Καζαντζάκη
…Η καρδιά δε βολεύεται.
Χέρια χτυπούν απόξω από τη φυλακή της, φωνές ερωτικές αφουγκράζεται στον αγέρα κι η καρδιά, γιομάτη ελπίδα, αποκρίνεται τινάζοντας τις αλυσίδες και σε μιαν αστραπή της φαίνεται πως έγιναν οι αλυσίδες φτερούγες.
Μα γρήγορα η καρδιά πέφτει πάλι αιματωμένη, έχασε πάλι την ελπίδα και την ξαναπιάνει ο Μέγας Φόβος.
Καλή η στιγμή, παράτα πίσω σου το νου και την καρδιά, τράβα μπροστά, κάμε το τρίτο βήμα.
Γλίτωσε από την απλοϊκή άνεση του νου που βάνει τάξη κι ελπίζει να υποτάξει τα φαινόμενα.
Γλίτωσε από τον τρόμο της καρδίας που ζητάει κι ελπίζει να βρει την ουσία.
Νίκησε το στερνό, τον πιο μεγάλο πειρασμό, την ελπίδα. Τούτο είναι το τρίτο χρέος…
Χρέος σου, ήσυχα, χωρίς ελπίδα, με γενναιότητα, να βάνεις πλώρη κατά την άβυσσο.
Και να λες: Τίποτα δεν υπάρχει!
Τίποτα δεν υπάρχει! Μήτε ζωή, μήτε θάνατος.
Κοιτάζω την ύλη και το νου σα δυο ανύπαρχτα ερωτικά φαντάσματα να κυνηγιούνται, να σμίγουν, να γεννούν και ν’ αφανίζουνται, και λέω: «Αυτό θέλω!»
Ξέρω τώρα δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από το νου κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος. Αυτό θέλω. Δε θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευθερία….
Διαβάστε κι άλλα άρθρα που αγαπήσαν οι αναγνώστες μας:
- «Κάνουμε παιδιά για να….» – Οι φιλόσοφοι απαντούν με αφοπλιστική ειλικρίνεια
- Γιωσαφάτ: «Καλή μητέρα είναι αυτή που έχει …» – Μια φράση που σηκώνει συζήτηση
- Έρμαν Έσσε: «Για να βρεις τον εαυτό σου, χρειάζονται 3 πράξεις…»
- Πόση φτώχεια αντέχει ένας λαός πριν ξεσπάσει; Ο Στάινμπεκ είχε ήδη απαντήσει
- Η φράση του Τόλκιν που (εάν τη διαβάσεις) θα σε συνοδεύει για μια ολόκληρη ζωή
- Θεοδωρόπουλος: «Κάθε έθνος έχει τον δικό του Ναρκισσισμό. Εμείς οι Έλληνες τι έχουμε;»
- 30 σπουδαίες συμβουλές του Πλάτωνα: «Αφήστε τους γονείς να κληροδοτήσουν στα παιδιά τους…»
- Η διαδρομή της αυτοεκτίμησης από τον Μπουκάι: «Για να μάθω να εκτιμώ τον εαυτό μου δε φτάνει μόνο να…»
- Όσκαρ Ουάιλντ: «Ο δεσμός κάθε συντροφικότητας, είτε στο γάμο είτε στη φιλία, είναι …»
- «Η μητέρα που προσπαθεί να ελέγξει κάθε πτυχή της ζωής της κόρης της παίρνει…» – Το βιβλίο που μίλησε σε χιλιάδες γυναίκες
- Σταμάτα να φοβάσαι τα γηρατειά – O Σοπενχάουερ θα σου αλλάξει γνώμη
- Winnicott: «Αν οι μητέρες καλούνται να κάνουν αυτό ή εκείνο χάνουν την …»
- Το «Κρυφό Σχολειό» είναι μύθος και αυτά είναι τα 10 πραγματικά σχολεία που «έσωσαν» τα γράμματα
- Ο Καρλ Γιούνγκ είχε προειδοποιήσει πως θα ‘ρθει μια εποχή που οι γονείς θα μεγαλώνουν παιδιά για να …
