Όλοι γνωρίζουν ότι ο τομέας της ψυχολογίας των μαζών ιδρύθηκε από τον Γκιστάβ Λε Μπον. Ωστόσο, ο Λε Μπον περιβάλλεται από μια ορισμένη μυστηριώδη αύρα.
Τα τελευταία πενήντα χρόνια, τα γαλλόφωνα έργα έχουν αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό την αξιοσημείωτη επίδρασή του στις κοινωνικές επιστήμες, δίνοντας υπερβολική προσοχή σε «άγνωστους» ακαδημαϊκούς και αόριστες γενικές σχολές σκέψης.
Γιατί πρέπει να αντιμετωπίζεται με τόσο αρνητικό τρόπο; Στον εικοστό αιώνα, ήταν αδύνατο να αγνοηθεί ένας από τους δώδεκα περίπου σημαντικότερους διανοούμενους στις κοινωνικές επιστήμες. Για να είμαστε ειλικρινείς, η επίδραση του Λε Μπον ήταν μεγαλύτερη από εκείνη οποιουδήποτε άλλου Γάλλου στοχαστή, με εξαίρεση τον Σορέλ και πιθανότατα, τον Τοκβίλ.
Ο Λε Μπον έλκονταν φυσικά από το φαινόμενο των μαζών στην ψυχολογική του έρευνα, ειδικά εκείνο που σχετιζόταν με την τρομοκρατία και τα λαϊκά κινήματα, το οποίο οι σύγχρονοί του θεωρούσαν ιδιαίτερα ανησυχητικό. Μάλιστα, είχαν μόλις κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία για το θέμα αυτό, ειδικά στην Ιταλία, τα οποία τόνιζαν την ανησυχία που προκαλούσε αυτό που ορισμένοι θεωρούσαν επιστροφή στο πρωτόγονο. Ο Λε Μπον ανέλαβε με επιδεξιότητα το θέμα, το οποίο είχε αντιμετωπιστεί με γενικούς, απλώς νομικούς όρους, και δημιούργησε ένα αμυντικό, αν όχι απόλυτα συνεκτικό, δόγμα γύρω από αυτό.
Ξεκίνησε με τη διάγνωση της ασθένειας και της έλλειψης αποφασιστικότητας της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Σε αυτές τις δημοκρατίες, οι κυβερνώντες τάξεις (υποστήριξε) είχαν χάσει τη βούληση που είναι η πηγή κάθε δύναμης και είχαν παραμείνει λογικοί, γεγονός που οδήγησε σε αναποφασιστικότητα. Επειδή δεν είχαν την απαραίτητη πίστη στον σκοπό τους, οι πολιτικοί θεσμοί και λειτουργίες κατέρρεαν σε ένα τέλμα απερισκεψίας και αναποφασιστικότητας.
(Διαβάσε τα αποφθέγματά του παρακάτω)
32 αποφθέγματα του Γκιστάβ Λεμπόν.
1.Ευτελίστε το χαρακτήρα των στρατιωτών και δεν θα έχετε παρά τους όχλους του Ξέρξη. Εξυψώστε τον χαρακτήρα, και θα έχετε τους πολεμιστές του Αλεξάνδρου.
2.Οι μάζες δεν διψούν για αλήθεια. Όποιος μπορεί να τις προμηθεύσει με ψευδαισθήσεις γίνεται εύκολα ο κυρίαρχός τους. Όποιος προσπαθήσει να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις τους γίνεται εύκολα θύμα τους.
3.Υπάρχει ένα αλάνθαστο ένστικτο που δίδασκε στους αρχαίους το φόβο των ξένων. Γνώριζαν καλά ότι η αξία μιας χώρας δεν μετριέται με βάση τον αριθμό των κατοίκων της, αλλά με βάση τον αριθμό των πολιτών της.
4.Να επαναστατείς ή να συμβιβάζεσαι. Δεν υπάρχουν άλλες επιλογές στη ζωή.
5.Οι χειρότεροι εχθροί της κοινωνίας είναι αυτοί που την επιτίθενται ή αυτοί που δεν μπαίνουν καν στον κόπο να την υπερασπιστούν;
6.Η ικανότητα χωρίς την εξουσία είναι εξίσου ανίσχυρη με την εξουσία χωρίς ικανότητα.
7.Η φιλία είναι συνήθως η πόρτα της εξόδου παρά η πόρτα της εισόδου του έρωτα.
8.Λίγο ενδιαφέρουν οι απώλειες. Η επιτυχία πηγαίνει με το μέρος εκείνου που γνωρίζει να τις αντιμετωπίζει με το μεγαλύτερο σθένος.
9.Ας αφήσουμε στους ψευδορήτορες τους μάταιους λόγους για τον ειρηνισμό, την αδελφοσύνη και άλλες αυταπάτες, που φέρνουν στη μνήμη τις θεολογικές συζητήσεις των Βυζαντινών την ώρα που ο Μωάμεθ εισέβαλε στα τείχη τους.
10.Αν η αθεΐα εξαπλωθεί, θα γίνει εξίσου ανυπόφορη με τις παλιές θρησκείες.
11.Είναι αμέτρητοι οι άνθρωποι που ποτέ δεν έχουν διαφορετική γνώμη από εκείνη της εφημερίδας τους.
12.Ο πολιτισμός πάντα δημιουργείται και κατευθύνεται από μια ολιγομελή αριστοκρατία του πνεύματος, ποτέ από όχλους. Οι όχλοι έχουν δύναμη μόνο για καταστροφή.
13.Ο άνθρωπος σκέφτεται με αφορισμούς.
14.Όσο πιο αδύναμη είναι η κυβέρνηση, τόσο πιο δυνατή η γραφειοκρατία.
15.Σε πολλούς ανθρώπους η ομιλία προηγείται της σκέψης. Ξέρουν αυτό που σκέφτονται μόνο αφού έχουν ακούσει αυτό που είπαν.
16.Η αίσθηση της υπευθυνότητας, που ελέγχει πάντα τα άτομα, χάνεται μέσα σ’ έναν όχλο.
17.Έχει μεγαλύτερη αξία να καταλάβεις παρά να μάθεις.
18.Για να κυριαρχήσεις στους ανθρώπους είναι πιο εύκολο να εξάψεις τα πάθη τους παρά να υποστηρίξεις τα συμφέροντά τους.
19.Η δίψα για ισότητα συνήθως δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αποδεκτή μορφή της επιθυμίας να έχεις κατωτέρους, αλλά όχι ανωτέρους.
20.Ο όχλος μπορεί να σκεφτεί μόνο με εικόνες και γι’ αυτό μπορεί να επηρεαστεί μόνο από εικόνες. Μόνο οι εικόνες μπορεί να τον τρομοκρατήσουν ή να τον ενθουσιάσουν και έτσι να γίνουν κίνητρα για πράξη.
21.Ανάμεσα σε πολιτικούς διαφορετικών κομμάτων, η φιλία είναι δυνατή. Μεταξύ αυτών που ανήκουν στο ίδιο κόμμα, η ζήλια είναι γενικά πολύ ισχυρή για να επιτρέπει φιλίες.
22.Επειδή η ηδονή είναι εφήμερη ενώ η επιθυμία έχει διάρκεια, οι άνθρωποι πιο συχνά παρακινούνται από την επιθυμία παρά από την ηδονή.
23.Στις ομαδικές προσπάθειες υπάρχει μια απερίσκεπτη τάση για συναίνεση και συλλογική παρανόηση σοβαρών θεμάτων, μέσα σε ένα κλίμα εύθυμης συντροφικότητας.
24.Ο πραγματικός καλλιτέχνης δημιουργεί ακόμα και όταν αντιγράφει.
25.Ο όχλος είναι κάπως σαν τη Σφίγγα του αρχαίου μύθου. Είναι ανάγκη να φτάσουμε σε μια λύση που να δέχεται η ψυχολογία του αλλιώς θα πρέπει να αφεθούμε να μας κατασπαράξει.
26.Λίγοι βλέπουν τα πράγματα όπως ακριβώς είναι. Κάποιοι αντιλαμβάνονται μόνο αυτά που θέλουν να δουν και άλλοι αυτά που τους κάνουν οι άλλοι να δουν.
27.Μεταμφιέζοντας κάτω από καλά επιλεγμένες λέξεις ακόμα και τις πιο τρελές θεωρίες, μπορείς να τις κάνεις να γίνουν αποδεκτές.
28.Ο πόλεμος αποκαλύπτει τις αδυναμίες ενός λαού, όπως επίσης και τις αρετές του.
29.Η μεγαλοφυΐα δεν μπορεί να είναι συνετή. Αν ενεργεί με σύνεση, δεν θα μπορέσει ποτέ να διευρύνει τη σφαίρα της ανθρώπινης προόδου.
30.Ο όχλος, αλλά κατά κανόνα και τα άτομα, χρειάζονται ετοιματζίδικες απόψεις για όλα τα θέματα.
31.Ένα από τα πιο σταθερά χαρακτηριστικά των πεποιθήσεων είναι η μισαλλοδοξία. Όσο ισχυρότερη η πεποίθηση, τόσο μεγαλύτερη η μισαλλοδοξία. Αυτοί που κυριαρχούνται από μια βεβαιότητα δεν μπορούν να ανεχθούν αυτούς που δεν τη συμμερίζονται.
32.Ας αφήσουμε τη λογική στους φιλοσόφους και ας μην επιμείνουμε πολύ στην ανάμειξή της με τη διακυβέρνηση ανθρώπων.
Διαβάστε κι άλλα άρθρα που αγαπήσαν οι αναγνώστες μας:
- «Κάνουμε παιδιά για να….» – Οι φιλόσοφοι απαντούν με αφοπλιστική ειλικρίνεια
- Γιωσαφάτ: «Καλή μητέρα είναι αυτή που έχει …» – Μια φράση που σηκώνει συζήτηση
- Έρμαν Έσσε: «Για να βρεις τον εαυτό σου, χρειάζονται 3 πράξεις…»
- Πόση φτώχεια αντέχει ένας λαός πριν ξεσπάσει; Ο Στάινμπεκ είχε ήδη απαντήσει
- Η φράση του Τόλκιν που (εάν τη διαβάσεις) θα σε συνοδεύει για μια ολόκληρη ζωή
- Θεοδωρόπουλος: «Κάθε έθνος έχει τον δικό του Ναρκισσισμό. Εμείς οι Έλληνες τι έχουμε;»
- 30 σπουδαίες συμβουλές του Πλάτωνα: «Αφήστε τους γονείς να κληροδοτήσουν στα παιδιά τους…»
- Η διαδρομή της αυτοεκτίμησης από τον Μπουκάι: «Για να μάθω να εκτιμώ τον εαυτό μου δε φτάνει μόνο να…»
- Όσκαρ Ουάιλντ: «Ο δεσμός κάθε συντροφικότητας, είτε στο γάμο είτε στη φιλία, είναι …»
- «Η μητέρα που προσπαθεί να ελέγξει κάθε πτυχή της ζωής της κόρης της παίρνει…» – Το βιβλίο που μίλησε σε χιλιάδες γυναίκες
- Σταμάτα να φοβάσαι τα γηρατειά – O Σοπενχάουερ θα σου αλλάξει γνώμη
- Winnicott: «Αν οι μητέρες καλούνται να κάνουν αυτό ή εκείνο χάνουν την …»
- Το «Κρυφό Σχολειό» είναι μύθος και αυτά είναι τα 10 πραγματικά σχολεία που «έσωσαν» τα γράμματα
- Ο Καρλ Γιούνγκ είχε προειδοποιήσει πως θα ‘ρθει μια εποχή που οι γονείς θα μεγαλώνουν παιδιά για να …
