Έχεις ποτέ αισθανθεί ότι λες τα σωστά λόγια, δείχνεις τα σωστά συναισθήματα, μα στην ουσία κανείς δεν σε καταλαβαίνει; Σαν να υπάρχει ένα αόρατο φίλτρο ανάμεσα σ’ σένα και τον κόσμο και η λέξη που ξεστομίζεις να φτάνει αλλοιωμένη στον άλλο.
Είναι μια μοναξιά ύπουλη, όχι η μοναξιά του να μην έχεις ανθρώπους γύρω σου αλλά εκείνη του να μην σε διαβάζει κανείς όπως είσαι πραγματικά.
Κι όμως υπάρχει ένας άνθρωπος που πιθανότατα θα σου έλεγε: «Μην ανησυχείς, δε φταις εσύ, φταίει το ασυνείδητο».
Ο Φρόυντ και το παγόβουνο του εαυτού
Για τον Φρόυντ, ο άνθρωπος δεν είναι αυτό που δείχνει, ούτε καν αυτό που νομίζει ότι είναι. Το μεγαλύτερο κομμάτι της προσωπικότητας μας είναι κάτω από την επιφάνεια, ακριβώς όπως είναι ένα παγόβουνο.
(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)
Δεν φταίει πάντα η παιδική ηλικία, αλλά… – Ο Φρόυντ βάζει τα όρια
Το συνειδητό: αυτό που λες, που σκέφτεσαι αυτή τη στιγμή.
Το υποσυνείδητο: αυτά που θυμάσαι όταν σου το ζητήσουν.
Το ασυνείδητο: όλο εκείνο το βαθύ ψυχολογικό υλικό που έχεις απωθήσει, ξεχάσει ή που ποτέ δεν είχες επίγνωση ότι υπήρχε αλλά σε καθορίζει.
Ο Φρόυντ λοιπόν θα σου έδειχνε τη ρίζα, εισάγοντας το φαινόμενο της «επαναληπτικής καταναγκαστικής συμπεριφοράς (repetition compulsion). Στο έργο του «Πέραν της αρχής της ηδονής» (1920), ο Φρόυντ παρατήρησε πως οι άνθρωποι τείνουν να επαναλαμβάνουν τραυματικές εμπειρίες ακόμα και όταν αυτές προκαλούν πόνο, υποδηλώνοντας την ύπαρξη μιας ενστικτώδους ορμής που υπερβαίνει την επιδίωξη της ευχαρίστησης.
Αυτή η τάση να επαναλαμβάνουμε παλιά λάθη μπορεί να θεωρηθεί ως προσπάθεια του ασυνειδήτου να επεξεργαστεί και να κατανοήσει ανεπίλυτες συγκρούσεις του παρελθόντος.
Η ψυχανάλυση, σύμφωνα με τον Φρόυντ, προσφέρει ένα πλαίσιο για την αναγνώριση και κατανόηση αυτών των επαναλήψεων, επιτρέποντας στο άτομο να σπάσει τον κύκλο και να επιτύχει προσωπική ανάπτυξη.
Η ψυχανάλυση ως καθρέφτης
Ο Φρόυντ πίστευε ότι οι άνθρωποι δεν αντέχουν να δουν κατάματα τον εαυτό τους. Έτσι , κρύβουν τραύματα, επιθυμίες φόβους σ’ ένα σκοτεινό υπόγειο που ονόμασε ασυνείδητο.
Η ψυχανάλυση είναι ακριβώς αυτό: ένα ταξίδι μέσα σου, για να βρεις τι σε κρατάει πίσω. Γιατί επαναλαμβάνεις τα ίδια μοτίβα. Γιατί νιώθεις άδειος, παρότι τα έχεις όλα.
Η παγίδα του φαίνομαι και το βάθος του «είμαι».
Ο Φρόυντ δεν πίστευε στις μάσκες, ούτε στις κοινωνικές συμπεριφορές που παίζουμε για να αρέσουμε, αντιθέτως ήξερε ότι το «φαίνομαι καλά» μπορεί να κρύβει έναν καταπιεσμένο θυμό, φόβο ή ενοχή.
Σε ποια έργα του μπορούμε να δούμε σπερματικά αυτές τις ιδέες να ξεδιπλώνονται:
1.Η ερμηνεία των ονείρων
«Ο άνθρωπος είναι περισσότερο ο εαυτός του όταν βρίσκεται μόνος όποιος δεν αγαπά τη μοναξιά, δεν αγαπά την ελευθερία· γιατί μόνο όταν είναι κανείς μόνος είναι ελεύθερος».
(μετάφραση από αγγλικό: A man is more himself when alone; he who does not love solitude does not love freedom; for only when one is alone is he really free)
2.Το Εγώ και το Εκείνο
«Ο άνθρωπος δεν είναι κύριος στο ίδιο του το σπίτι»
(Der Mensch ist nicht Herr in seinem eigenen Haus)
3. Ο Πολιτισμός και η δυσφορία του
«Οι άνθρωποι είναι πολύ λιγότερο ηθικοί απ’ όσο φαντάζονται, και πολύ περισσότερο ηθικοί απ’ όσο γνωρίζουν».
Διαβάστε κι άλλα άρθρα που αγαπήσαν οι αναγνώστες μας:
- Δε χρειάζονται τέλειοι γονείς, χρειάζονται … – Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ και το έλλειμμα συναισθηματικής παρουσίας
- Νίκος Καζαντζάκης: Θα ‘ρθει η στιγμή που ο φόβος θα…
- Όταν μιλούν άσχημα για σένα, ο Πλάτωνας σου δίνει αυτή την απάντηση
- Το πιο σημαντικό βιβλίο του Φρόυντ σε 19 φράσεις: «Οι άνδρες δεν είναι ευγενικά πλάσματα που θέλουν να…»
- Τι σημαίνει η λέξη «τζιβαέρι»; – Η πιο τρυφερή λέξη που δε λέμε πια
- Κάφκα: «Αν βρεις κάποιον που σε κάνει να χαμογελάς μην…»
- Έρμαν Έσσε: «Τα γηρατειά υποτιμούνται μόνο όταν θέλουν να …»
