Search
Close this search box.

Η πόλη της ψυχο-σύνθεσης

Περπατώ κι αισθάνομαι όμορφα… Περπατώ και κάτι με φοβίζει… Στέκομαι κι αγναντεύω… Τρέχω κι οργιάζω… Βιώνω την περιέργεια, την αποκρουστικότητα, το άγχος, τη γαλήνη, την ηρεμία… Τα πάντα, αλλά και το απόλυτο τίποτα. Χωρίς να ξέρω σε τι οφείλεται όλο αυτό, συνεχίζω να περπατώ γεμίζοντας το χρόνο με αισθητικές εμπειρίες. Εμπειρίες των αισθήσεων που έρχονται να εμπλακούν με το παρελθόν, τη μνήμη μου, το χαρακτήρα μου. Κι όλο αυτό φορμάρει σιγά σιγά το μικρό μου σύμπαν.

«Και πώς γίνεται, όμως, ο μικρόκοσμός μου να βασίζεται τόσο πολύ σε αυτό που συμβαίνει εκεί έξω, γύρω μου, παρά στο μέσα μου;»

Μα εδώ κρύβεται ένα συναρπαστικό περιβάλλον, από το νερό που με αγκαλιάζει τους πρώτους μου μήνες, ως τους τέσσερις τοίχους του σπιτιού μου, ως την αυλή του σχολείου μου, ως το δέντρο που με σκιάζει, ως τη θάλασσα που αδημονεί να την πλησιάσω, ως το άπειρο… Ένα περιβάλλον γοητευτικό, απαιτητικό, έτοιμο να κατασπαράξει, διχασμένο, γαλήνιο, δικτατορικό, ένθερμο, εξωφρενικό, ρομαντικό, σκληρό. Ένα περιβάλλον που με ορίζει. Ένα περιβάλλον που ορίζω εγώ. Ένα δούναι και λαβείν. Μια αποτύπωση του είναι μου, που πασχίζει να μείνει στην αιωνιότητα. Ανθρώπων έργα σε μικρή και μεγάλη κλίμακα, ποτισμένα με κάθε είδους συναισθηματισμό. Και με περιβάλλουν. Αρχιτεκτονήματα που διαιωνίζουν αξίες (ή μη) εποχών, αρχιτεκτονήματα που μετεξελίσσονται, αρχιτεκτονήματα που φέρουν μπροστά στα μάτια μου την εικόνα ένδοξου, συνηθισμένου, αδιάφορου παρελθόντος και μέλλοντος, αλλά και τη συνέχεια μιας ψυχικής εξαθλίωσης.

Ηπολητηςψυχοσυνθεδης_ΘεοδωριδουΕιρηνη_020915(2)
Σχέδιο: Ειρήνη Θεοδωρίδου

Αναφέρομαι σε όλες εκείνες τις κατασκευές παντός τύπου μέσα σε μια πόλη, οι οποίες νοηματοδοτούν την καθημερινότητα των χρηστών. Χαρακτηρισμένα διατηρητέα κτίσματα βαρύνουσας σημασίας, τοπόσημα, παλιές και σύγχρονες πολυκατοικίες, δημόσια κτίρια, η οριοθέτηση κοινόχρηστων και ελεύθερων χώρων καθώς και του οδικού δικτύου, πράσινοι χώροι, κενά και πλήρη, μέσα μεταφοράς, επιβατικά λιμάνια και αεροδρόμια, πλατείες, χώροι εκπαίδευσης, κατασκευές προσωρινού χαρακτήρα, συνδέσεις κόμβων κι άλλα τόσα. Κι όλα αυτά χαρακτηρίζονται από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, την ιστορικότητά τους, την τοποθεσία τους, την επιλογή των μεγεθών, των χρωμάτων, των υλικών, των οπτικών φυγών, της πολιτικής τους τοποθέτησης, της οπτικής τους άνεσης, του σεβασμού απέναντι στις διαδεχόμενες ανθρώπινες γενιές. Του αντίκτυπού τους στην καθημερινή ψυχολογία του χρήστη.

[dropcap size=big]Ε[/dropcap]δώ, λοιπόν, ο ρόλος του αρχιτέκτονα γίνεται καταλυτικός. Τόσο, που ούτε ο ίδιος δεν δύναται εξαρχής να αντιληφθεί το βαθμό στον οποίο, άμεσα και έμμεσα, επηρεάζει την κρίση των χρηστών για τους οποίους προορίζει το x κατασκεύασμά του. Τρεις βασικότατες έννοιες του υποδεικνύουν την κατεύθυνσή του: κατασκευαστική αντοχή και ορθότητα, λειτουργικότητα και αισθητική. Και φυσικά, η επιτυχία ή αποτυχία του τριπτύχου αυτού, με σκοπό τη μέγιστη ικανοποίηση και βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής, γίνεται άμεσα αντιληπτή από το χειρισμό και την αντιμετώπιση του ίδιου του χρήστη. Έτσι λοιπόν, τρία είναι τα πρωταρχικά κριτήρια που επιβάλλεται να ικανοποιηθούν: η αίσθηση της ασφάλειας και σταθερότητας (δημόσιας και ιδιωτικής), η δυνατότητα χρησιμοποίησης και αξιοποίησης καθώς και η αίσθηση της οπτικής-ψυχολογικής ικανοποίησης. Φυσικά, υπάρχουν δείγματα στα οποία, τουλάχιστον το ένα από τα τρία κριτήρια δεν ικανοποιείται. Ως ένα σημείο, αυτό ίσως και να είναι θεμιτό, καθώς πολλές φορές προστίθεται μια πινελιά ενδιαφέροντος στο σύνολο μιας πόλης (πχ ένα κτίριο διαφορετικής-οριακά κακόγουστης αισθητικής) και με τη διαφορετικότητά να διατηρεί την ποικιλομορφία, ταυτόχρονα αυξάνεται το κίνητρο των κατοίκων για βελτίωση και εξυγίανση, τους κρατά σε εγρήγορση. Όμως, όταν από δείγμα περνάμε σε ένα σεβαστό ποσοστό μη επαρκώς εξοπλισμένων τεκτονημάτων-δημιουργημάτων, τότε ο ζυγός βαραίνει (στην πλειοψηφία) προς την μη ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών μιας πόλης και επομένως συντελεί στη δημιουργία μιας ψυχολογικής αστάθειας.

Άνθρωποι με διαφορετικούς ρυθμούς ζωής, βιώνουν διαφορετικά την καθημερινότητά τους. Και η συμπεριφορά του καθενός έχει άμεσο αντίκτυπο στο υπόλοιπο του πληθυσμού με τον οποίο συναναστρέφεται. Ή και δεν συναναστρέφεται. Γίνεται, επομένως, άμεσα αντιληπτή η σημασία του περιβάλλοντος χώρου στη ζωή του χρήστη. Ευτυχώς, η σχέση αυτή είναι αρκετά δυναμική. Πράγμα που σημαίνει ότι όταν η δυσλειτουργία κάνει την εμφάνισή της, ο χρήστης έχει κάθε δικαίωμα να την κατακεραυνώσει και να μη δεχτεί να υποταγεί σε αυτήν. Να μη δεχτεί να την κάνει συνήθειά του και να βουλιάζει ολοένα και περισσότερο σε μια εικόνα που τον επηρεάζει αρνητικά και του ρουφά την ζωτικής σημασίας ενέργεια. Να μη «συνηθίσει το τέρας και αρχίσει να του μοιάζει» (Μάνος Χατζιδάκις). Πόσο εύκολο μπορεί να είναι αυτό; Καθόλου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι απαιτεί δύναμη και συλλογικότητα.

«…μα δε χρειάζεται να κοιτάξεις τα πρόσωπα των ανθρώπων, ούτε και να τους μιλήσεις για να αντιληφθείς τις σχέσεις μεταξύ τους στην κοινωνία. Μπορείς απλά να κοιτάξεις γύρω τους και θα δεις με ένα μαγικό τρόπο όλα τα ίχνη αποτυπωμένα. Στέκονται εκεί και θυμίζουν το ποιοι είμαστε στο τώρα. Δε χρειάζεται κόπο για να καταλάβεις τι μπορεί να συμβαίνει όταν ο ουρανοξύστης κοιτάζει αφ’ υψηλού την παράγκα. Ούτε όταν το πράσινο οργιάζει. Ούτε όταν το κοκκινότουβλο και η στέγη αγκαλιάζουν κάθε σπίτι. Ούτε όταν όλα αυτά αγκαλιάζονται από σκουπίδια. Οι εικόνες μιλούν. Το μόνο που θέλουν είναι να τις αφουγκραζόμαστε…»

Κείμενο: Ματίνα Κολωνιάρη (Lavart)
Σχέδιο: Ειρήνη Θεοδωρίδου (Lavart)

Μοιράσου το

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

YelloWizard.gr
YelloWizard.gr
YelloWizard.gr